HAN'sız Kalmak..HAN'ını Bulmak.."Herhangi bir yerde Kağanlı Budunda böylesi var olsa ne sıkıntısı olacakmış". (Tonyukuk Yazıtı, 56. ve 57.satır)

BİLGE TONYUKUK

1. "Bilge Tunyukuk, ben kendim, Çin yönetimi sırasında doğdum. Türk halkı o zaman Çin'e bağımlı idi.Türk halkı, kendi hanını bulmayınca, Çin'den ayrıldı; han sahibi oldu; fakat hanını bırakıp Çin'e yeniden bağımlı oldu. Tanrı şöyle demiş olmalı : "Sana han verdim, hanını bırakıp yine bağımlı oldun." Türk halkı yeniden bağımlı olduğu için Tanrı "Öl!" demiş olmalı. Türk halkı öldü, mahvoldu, yok oldu. Türk Sir halkının ülkesinde boy kalmadı. " Tonyukuk Yazıtı Satır 1, Satır 2

AHMET TAŞAĞIL

2. "Tonyukuk, kendi yazıtında Türk milletinin Çin’e tabiyetinden acı acı yanar yani haykırır, üzüntü duyar. Türk milletinin Han olmadığından gidip Çin’e bağlandığından söz eder bu bir tarih anlatımıdır aslında baktığımız zaman nedir; 630 sonrasında Türklerin başına gelenler, hansız kalmaları hem doğu Göktürklerin hem batı Göktürklerinin gidip Çin’e sığınmaları, Çin devlet hanedanından gelen üyelerin Çin devletinde kendilerine paye rütbe alarak Çin’e hizmet etmeleri bunlara değinir. Esas olarak baktığımızda daha sonra Çin’den ayrılıp Han sahibi olduğunu söyler orda da Kutlug’a atıfta bulunur, yani II. Göktürk devletinin kuruluşudur. " Ahmet Taşağıl, Tonyukuk Neden Bilge İdi?

LEVENT AĞAOĞLU

3. Aynı şekilde 1909'da Türkler Hanlarını kaybetmişlerdir; Abdülhamid Han düzmece bir darbe ile tahtını kaybetmiş ve takiben 1918'de Türk Devleti (Osmanlı İmparatorluğu) yıkılmıştır. 2016 darbesini (15 Temmuz) takiben ise  Türk Devleti 16 Nisan 2017 Referandumu ile yeniden kurulur; Millet yeniden Han'ını bulmuştur artık. 

4. Türkler, Hansız bırakılıp kontrol edilmişlerdir; Çin, İngiltere, ABD aynı taktikleri uygulamıştır. Göktürkler, Osmanlılar, Hansızlaştırılıp yıkılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti ise 1909'da Abdülhamit Hanını kaybettikten 108 yıl sonra 16 Nisan 2017'de Han'ını bulmuştur. Padişah, Sultan deyip düşmanlaştıran gafillere yeter artık. 

5. Uluslararası Literatür böyle diyor; Süreklilik.

1.Türk Kağanlığı (552-740)

2.Türk İmparatorluğu (1299-1918)

3.Türk Cumhuriyeti (1923- )

Çinliler,Türk Kağanlığını; İngilizler Türk İmparatorluğu'nu casus ve ajanlarla yıktılar. ABD de aynı stratejiyi uyguluyor.

ALİ ÖZTÜRK

“Bilge Tonyukuk, bugün için bilinen ilk Türk tarihçisidir. Göktürk devletinin ilk kuruluşunu, kendisinin içinde yaşadığı olayları, tarihî ve toplum yapısı ile taşıdığı değer yönünden, devrinin nesillerine duyurduğu gibi gelecek nesillere de ulaştırmaktadır. Bilge Tonyukuk, daha ziyade, fertlerin öz güçleri ile Türk budununu ayakta ve güçlü tutabileceklerini anlatmaktadır. Kitâbenin son bölümünde bu görüşünü şu cümlelerle ifade eder:

"İlteriş Kağan kazanmasa, ben kendim kazanmasa idim il de (yurt) Budun da (millet) yok olacaktı. Kazandığı için (İlteriş Kağan), kendim kazandığım için il de il oldu. Budun da Budun oldu, kendim ihtiyar oldum, kocadım. Herhangi bir yerde Kağanlı Budunda böylesi var olsa ne sıkıntısı olacakmış."

Kitabenin bir nevi ana fikrini anlatan bu sözlerle Türk nesline, varolmanın, yaşamanın yolunu göstermekte ve Türk budununu yaşatmak için kendilerine düşen kutsal görevi hatırlatmaktadır.

Bilgide, güçte kendisini kağanla eşit gören Bilge Tonyukuk, kısa bir süre içinde kuvvetli bir devlet kurarak düşmanlarını yıldırdığı gibi, onların bağımsızlıklari için de tehlikeli olacak kadar güç kazandıklarını da söylemektedir. (Ali Öztürk: 31.s.)   
"Herhangi bir yerde Kağanlı Budunda böylesi var olsa ne sıkıntısı olacakmış" (Tonyukuk Yazıtı 56.ve 57.satır)

http://turuz.com/book/title/otuken-turk-kitabeleri