30 Mart 2017 Perşembe

Kahire Kültür Havzası, Prof Dr İhsan Fazlıoğlu

Altay dağlarını aşarak geldik,Bilge Tonyukuk

Altay dağlarını
yolsuzun aştık,
İrtiş ırmağını
geçitsizin geçtik.


Ben Bilge Tunyukuk:

Altay dağlarını 
aşarak geldik,
İrtiş ırmağını 
geçerek geldik.

Buralara kadar gelenler
"Geliş zordu!" dediler,
ama pek de 
zorluk hissetmediler.


Tonyukuk Yazıtı'ndan

Bilge Tonyukuk


Tuna'dan Nil'e: Kahire

IMG_2441.JPG görüntüleniyor

Kahire, Nil kıyısında, deltanın başının 25 km güneyinde yer alır. 10.yüzyılda kuruldu. Tolunoğulları 870 yılında KTAİ'yi kurdular. 972 yılında bu kente KAHİRE adı verildi. Memluklar kenti güzelleştirdiler. 

IMG_2441.JPG görüntüleniyor

Kahire, Nil kıyısında, deltanın başının 25 km güneyinde yer alır. 10.yüzyılda kuruldu. Tolunoğulları 870 yılında KTAİ'yi kurdular. 972 yılında bu kente KAHİRE adı verildi. Memluklar kenti güzelleştirdiler. 

IMG_2442.JPG görüntüleniyor



IMG_2443.JPG görüntüleniyor


IMG_2445.JPG görüntüleniyor


IMG_2448.JPG görüntüleniyor


IMG_2449.JPG görüntüleniyor



IMG_2452.JPG görüntüleniyor


IMG_2453.JPG görüntüleniyor

IMG_2454.JPG görüntüleniyor


IMG_2478.JPG görüntüleniyor

Tahrir Meydanı











TÜRKİYE; AFRİKA'DAYMIŞ.



Memlûk Sultanlığı
سلطنة المماليك / دولة المماليك
Dawlat al-Mamālīk/Saltanat al-Mamālīk
Türkiye Devleti
دولة تركيا
ed-Devletü't-Türkiyye








IMG_2443.JPG görüntüleniyor


IMG_2445.JPG görüntüleniyor


IMG_2448.JPG görüntüleniyor


IMG_2449.JPG görüntüleniyor



IMG_2452.JPG görüntüleniyor


IMG_2453.JPG görüntüleniyor

IMG_2454.JPG görüntüleniyor


IMG_2478.JPG görüntüleniyor

Tahrir Meydanı











TÜRKİYE; AFRİKA'DAYMIŞ.



Memlûk Sultanlığı
سلطنة المماليك / دولة المماليك
Dawlat al-Mamālīk/Saltanat al-Mamālīk
Türkiye Devleti
دولة تركيا
ed-Devletü't-Türkiyye






http://trtarsiv.com/

Gök Türkler; Rövşen Alizade

  •    Alizade, Dr. Rövşen Türk Halk Kültürü ve Tarihi http://www.kitapyurdu.com/kitap/turk-halk-kulturu-ve-tarihi/335480.html&manufacturer_id=171075
  •    Alizade, Dr. Rövşen Gök Türk kültürü ve tarihinin önemi, Mayıs 2016,  http://haberajanda.com.tr/contents/files/dergiler/sayi114/files/assets/common/downloads/publication.pdf
  •   Alizade, Dr. Rövşen  Turk Mitolojisinde Kultler  https://www.dr.com.tr/yazar/Rovsen%20ALIZADE
  •     Alizade, R., 2016. II. Gök Türk Devletinin Kuruluşu Üzerine. Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi, 59(349), 26-28, ISSN: 1305-9769
  •  Alizade, R., 2015. Gök Türklerde Kült, Sembol ve Damgalar . Kültür Ajanda, (21), 72-81, ISSN: 2148-0559, , , ,
  •  Alizade, R., 2016. Gök Türk Kültürü ve Tarihinin Önemi . Haber Ajanda , (114), 92-96, ISSN: 1306-5742, , , Makale - Popüler Dergi Yazısı,
  •  Alizade, R., Konferans - Göktürk Yazıtları. Türkçenin Orhun ve Yenisey'deki Yazılı Abideleri , İstanbul , Türkiye, 2015.        



Balkan Düşünürleri, Entelektüel Gücü ve Analizleri; Ömer Özkaya

Aliya İzzetbegoviç’in Osmanlı analizlerini bugün Batı’da yapacak tarihçi ve devlet adamı yoktur. Aliya İzzetbegoviç’in Osmanlı’ya yönelik analiz ve sitemleri de yürek yakıcı ve fakat ne yazık ki gerçektir. Balkanları neden kaybettiğimiz ve neden kazanamayacağımız Aliya İzzetbegoviç’in anı ve analizlerinde fazlasıyla mevcuttur. 

Balkanlardaki her etnik topluluk, tarihin eğittiği bilince sahiptir. Karşılaştığınız her Balkanlı, duruş, konuşma ve bakışlarınızdan niyetinizi ve hedefinizi görecek tarihi bir derinliğe ve tecrübeye sahiptir. 

Yugoslavya’nın kurucusu İngiltere, yıkıcısı ise Almanya’dır. 

Yugoslavya’nın dağılması Batı’nın hayrına olmamıştır. Dağılan Yugoslavya, Avrupa ve Batı olgusuna öylesine ağır bir balyoz indirmiştir ki tekrar Avrupa ve Batı’nın eski imajını yakalaması mümkün değildir. Burada en ağır darbeyi İngiltere’nin yediği şüphesizdir. İngiltere buradaki kayıplarını hiçbir şekilde telafi edemez. 

Batı, Balkanlar’da yaptığı zincirleme hatayı Türkiye’de de yapmakta ve onulmaz yaralar almaktadır. Bu durumda Almanya’nın Balkanlar’da elde ettiği kazanımlar kalıcı olacak fakat Türkiye, Ortadoğu ve Orta Asya’daki kayıpları da kalıcı olacaktır. 

Türkiye’nin Batı’nın bu genelleşmiş bocalamasından yararlanabilmesi için hazırlıklarını artırması gerekmektedir. 

Yunanistan bile AB ve ABD konusunda Türkiye’nin fevkinde bir çalışma ile iflastan kurtulmuştur. 

Yunan entellektüel yapısı, AB, ABD, İngiltere ve Almanya ile ilgili çok kaliteli araştırma ve analizlere imza atmıştır. Sırp, Hırvat ve Sloven basınında ve akademik hayatında ciddi Bati ve Bati ülkeleri analizleri vardır, biz bunları takip edemedik. 

Almanya, Hollanda, Avusturya, İngiltere, Fransa gibi ülkelerin Balkanlar’daki stratejileri, Türkiye için de bir erken uyarı sistemi görevi görebilmeliydi. 

Bölgemizde ve dünyada olup bitenleri, Balkan dağılması öncesi ve sonrası Balkan entellektüel siyaset ve devlet adamları açısından dahi baksak, elde edeceğimiz çok şey vardır. 

Tito’nun, İngiltere gibi bir devle oynadığı oyunu yazsak aslında dünya siyasetine büyük katkı yapmış oluruz. 

İngiltere, Tito’nun yasını tutmuş mudur, yoksa İngiltere kendi yasını mı tutmuştur? Bunu tam olarak İngilizler yazmadan öğrenemeyiz. 

http://www.gunes.com/yazarlar/omer-ozkaya/balkan-jeopolitigi-3-775868



Gök Türk kültürü ve tarihinin önemi Dr. Rövşen Alizade

Gök Türk kültürü ve tarihinin önemi 
Mayıs 2016

Dr. Rövşen Alizade 



GÖK Türklerde devlet kavramı il ile ifade edilir, yüksek askerî-idarî makam ise kağan sayılırdı. Hükümdar karşılığı olan kağan, hem devlet başkanı ve başkumandan, hem de meclis ve hükümet başkanı idi. Ancak bu meselede herhangi bir mutlakiyet söz konusu değildi. Kağanın faaliyetini her zaman denetleyebilen bir devlet meclisi, yani toy mevcuttu. Toy, gerektiğinde kağanları tahtından indirebilirdi. 
Tarih yüzlerce kitabe bulunmuştur. Çağımız Batı uluslarının çoğunun yazıyı tanımadığı bir dönemde Türklerin bu tür önemli kültür abidelerine sahip olmaları dikkatleri epey çeken bir husustur. Gök Türk Devleti nde iktidarın mensup olduğu Aşina nın dışında birçok Türk boyu daha vardı: Kırgız, Karluk, Uygur, Sir Tarduş, Bayırku, Oğuz, Bugu, Basmıl, İzgil, Az ve Türgiş gibi boylar, bunların en önde olanları ve önemlileri idi. Gök Türk devri mezar külliyeleri Türkistan da Gök Türk devrinden itibaren yer üstünde büyük mezar külliyelerinin olduğu tespit edilmiştir. Bu mezar külliyelerinin bütününü, ölen kahraman veya hükümdarın hatırasını yâd etmek için düzenlenen bir mimarî yapılanma oluşturur. Çin mimarisinde de benzerlerini gördüğümüz söz konusu komplekslerin en ünlüleri Kül Tigin (732), Bilge Kağan (735) ve Tonyukuk (725) mezar külliyeleridir. Bugüne kadar yapılan kazı ve araştırmalar, bu üç külliyenin de benzeri bir plan yapısına sahip olduğuna dair bulgular sunmuşlardır. Söz konusu külliyeler, özellikle duvarlarla çevrili bir dikdörtgen alan içerisinde tören yolu ve bu yolun üzerinde ölen kişinin yaptıklarından ve devletinin durumundan bahseden yazıt, yolun iki tarafında çeşitli ikonografik özellikleri yansıtacak şekilde işlenmiş heykeller ve ortada bir bark kısmı ile sunaklardan yapılmıştır. 1 >> Hatun unvanı taşıyan kağanın hanımı ise, devlet idaresinde söz sahibi olan mühim bir kişi konumundaydı. Hatun, gerektiğinde kağanı kendi fikirleri doğrultusunda etkileyebilir ve bazı ciddî kararların alınması yönünde yardımcı olurdu. Ayrıca aygucı (başbakan), buyruk (bakan) ve üge gibi hükümet yetkilileri bulunmaktaydı. Kağandan sonra ikinci büyük unvan olarak yabgu (kanat idarecisi) gelirdi. Bu unvanın peşinden şad, tegin, ilteber, erkin ve tudun gibi unvanlar sıralanmaktaydı. Çin tarihi kaynaklarının verdiği bilgilere göre sayıları 28 den fazla olan bu unvan ve makamlar, devletin içinde bulunduğu duruma ilişkin bazen farklı fonksiyonları sürdürebiliyorlardı. Gök Türk sosyal yapısında aile, urug (aileler birliği), boy (ok), bodun (millet) ve il (devlet) şeklinde birbirine sıkı sıkıya bağlı olan halkalar hâlinde oluşmuştur. Çağdaş devletlerle mukayese ettiğimizde, Gök Türklerde çok farklı bir hukuk sisteminin olduğunu görebiliriz. Anayasa karşılığı olarak töre mevcut idi. Sosyal düzen töreye bağlı kalınarak sağlandığı için, herhangi bir bunalım veya aksiliğin yaşanmadığı rahatça söylenilebilir. Vatana ihanet, adam öldürmek, zina yapmak ve hırsızlık gibi ağır suçların cezası idamdı. Gök Türk ekonomisi temelde hayvancılığa (at ve koyun) dayalı bir ekonomiydi. Bu dönemde tarım için uygun olan bölgelerde ziraatın geliştiği ve özellikle Turfan bölgesinde sebze ve meyve yetiştiriciliğinin çok ilerlediği görülmektedir. Gök Türk tarihinin en mühim özelliklerinden biri de hiç kuşkusuz günümüze Orhun-Yenisey Yazıtları olarak bilinen kitabeleri bırakmış olmalarıdır. Öncelikle Orhun havzası olmak üzere bütün Türkistan coğrafyasının farklı bölgelerinde Gök Türk alfabesiyle yazılmış 94 mayıs 2016

Mezar külliyelerinin içerisinde en iyi tanınanı Kül Tigin mezar külliyesi dir. Dört cepheli gri bir granit blok üzerine yazılmış olan Kül Tigin Yazıtı nın yüksekliği 331 santimetredir. Yazıtın doğu ve batı yüzlerinin genişliği tabanda 128 santimetreyken, tepeliğe doğru orantılı bir şekilde daralarak 122 santimetreye düşmektedir. Yazıtın güney ve kuzey yüzlerinin genişliği 41 santimetredir. Kül Tigin yazıtında güneydoğu, güneybatı, kuzeydoğu ve kuzeybatı yönlerine bakan dört pah bulunur. Bu pahların genişlikleri ise 3 er santimetredir. Kül Tigin yazıtının doğu yüzünde 40, güney ve kuzey yüzlerinde 13 er satır Gök Türk harfli Türkçe metin vardır. Bu metinlerden güney yüzde bulunanlar yazıtın giriş, doğu yüzde bulunanları gelişme, kuzey yüzde bulunanlarıysa sonuç bölümünü oluşturmaktadır. Metnin hazırlayıcısı (mesajın ileticisi/verici/hatip) Bilge Kağan dır. 2 Külliyenin ortasında 13 metreye 13 metrelik bir subasman üzerine oturan ve 10 metre 25 santimetreye 10 metre 25 santimetrelik olan bark ın içerisinde Kül Tigin e ait olduğu sanılan heykelin kırık başı ve gövdesi ile hanımına ait olduğu kabul edilen heykel parçaları bulunmuştur. Ayrıca duvarlara yapıldığı düşünülen fresko parçaları da ele geçmiştir. Bu arada bark ın dış duvarlarına koruyucu amaçla yerleştirilmiş t ao-t ie denilen masklardan da ele geçirilmiştir. Yazıtlarla ilgili belge ve unsurlar Anıtların arz ettiği anlama göre, farklı olan hususları göz önünde bulundurarak Gök Türk anıtlarının kendine özgü damgasının, kendine özgü ahenginin ve imgelerinin bulunduğunu rahatlıkla söylemek mümkündür. Anıtlardan da görüldüğü gibi, özellikle II. Gök Türk döneminde Bozkırdaki olaylar öyle hızla cereyan etmiştir ki, Gök Türklerin zirveye yükselişleri ile kesin olarak batışları olsa olsa ancak yirmi yılı kapsamaktadır. Mesela Kapgan 716 da öldürülür, Kül Tigin 731 de ölür, Bilge 734 de zehirlenir. Aslında çöküş denilen olayın Kapgan ın öldürülmesinden daha önceki yıllarda başladığı görülmektedir. Oğuzların konfederasyondan ayrılıp Çin e yerleşmeye kalkıştıkları yıllarında çöküş tamamlanmıştır denilebilir. İneklerin Gölü (İnigek köl) zaferiyle Oğuzlara katılmak suretiyle İlteriş Kağan ın temellerini attığı İmparatorluğun kaderinin Oğuzların ittifaktaki desteğine sıkı sıkıya bağlı olduğu böylece ortaya çıkmaktadır. Oğuzları, Çin ile barış a sevk eden nedenler (Kapgan ın öldürülmesi, ardından karışıklıkların ve ayaklanmaların çıkması belki bu tercihte rol oynamıştır) Gök Türk iktidarının sonunun geldiğini haber vermektedir. Bu şartlarda Barthold un T u-kiü (Gök Türkleri kast etmiş) ile Oğuzların özdeş oldukları iddiasını nasıl savunabildiğini 3 incelememiz gerekir. Yirmi yıl esnasında, özellikle manevî yaşamda bir çeşit Çin istilasının olduğu fark edilmektedir. Bu istila çeşitli şekillerde kendini göstermektedir. Bilge Kağan ın, kendisinin kurmayı arzuladığı şehirde Buda Tao tapınakları açmak veya açılmasına izin vermek gibi bir niyeti var mıydı? Bu kanıt, sadece Çin kaynaklarından elde edildiğine göre kuşkulu görülebilir, ancak Çinlileştirme ile ilgili somut kanıt, On İki Hayvan takviminin günlük kullanımında vardır. M. Bazin, bu takvimin resmî Çin takvimiyle özdeş olduğunu göstermektedir. 4 Bu uygulamanın tarihi net bir şekilde tespit edilebilmektedir. Şöyle ki, öykünün esas metnindeki bütün olayların tarihleri, Türk âdetine (töre) göre yaşa ait yıllar ile gösterilmiştir. Sonradan eklenen kısımlarda, yani 1. anıtın kuzeydoğu, güneydoğu ve güneybatı yüzlerinde ve 2. anıtın güney yüzünün son kısmında, olduğu gibi On İki Hayvan takvimi kullanılmıştır. Ongin yazıtında da aynı husus söz konusudur. Burada esas metnin son satırındaki bir tarih, On İki Hayvan takvimi kullanılarak verilmektedir. Kağanın kendi şahsî görüşlerindeki evrim de hiç şüphesiz Çin etkisinden kaynaklanmaktadır. 
Kesin olarak şu üç aşama net bir şekilde görülmektedir: 
Birincisi İlteriş Kağan kendi ordusunun, özellikle de Tonyukuk un rızasıyla tahta çıkar. En başta bulunan kişiyi Gök Tanrı tayin eder. 
İkincisi Kül Tigin Anıtı nda kağan Tengri ye, karısı katun ise Ana Tanrıça Umay a benzer. 
Üçüncüsü Bilge Kağan ın oğlu, yani onun ikinci halefi, kendisine Tengri adını verir ve Çin İmparatoru gibi kendini ilahlaştırır. 5 
Yaklaşık iki yüzyıl süren tarihle varlığını sürdürmüş olan Gök Türk Devleti, kendisinden sonra gelenlere örnek bir devlet modeli olmuştur. Kendilerinin ve bütün komşu devletlerin belgelerinde Türk(ler) adıyla kaydedilen bu yeni yapı, Orhun Kitabelerinde sadece bir kez Kök Türk adıyla geçtiği için bu adla anılmış ve tanınmıştır. 6 
Gök Türklerden önce de Türk milletinin var olduğu bir gerçektir, ancak Türk adının, dilinin ve kültürünün yabancı devletler tarafından tanınıp yaygınlaşması, doğrudan Gök Türkler sayesinde olmuştur. Bizzat Gök Türkler döneminde bütün Türk boylarının bir devlet halinde birleşmesi sağlanmıştır. 
Dipnotlar 
  1. Türk Dünyası Kültür Atlası, 2. Baskı, TKH Vakfı yayınları, İstanbul, 2007, s 
  2. Cengiz Alyılmaz, Orhun Yazıtlarının Bugünkü Durumu, Kurmay Yayınları, Ankara, s 
  3. W. Barthold, Orta Asya Türk Tarihi hakkında dersler, İstanbul, 1927, xı-+222 p. 
  4. 4. L. Bazin, Recherches sur les parlers T o-pa. T oung Pao, XXXIX, 4-5. Leiden, 1950, pp 
  5. Rene Giraud, Gök Türk İmparatorluğu, Çeviren: İsmail Mangaltepe, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1999, s 
  6. Ahmet Taşağıl, Kök Tengri nin Çocukları, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul, 2014, s.123. mayıs

Barış Manço Şarkı Sözleri

26 Mart 2017 Pazar

Çinlileştirme Siyaseti: İstila ve Göktürklerin Çöküşü

Yazıtlarla ilgili belge ve unsurlar Anıtların arz ettiği anlama göre, farklı olan hususları göz önünde bulundurarak Gök Türk anıtlarının kendine özgü damgasının, kendine özgü ahenginin ve imgelerinin bulunduğunu rahatlıkla söylemek mümkündür. Anıtlardan da görüldüğü gibi, özellikle II. Gök Türk döneminde Bozkırdaki olaylar öyle hızla cereyan etmiştir ki, Gök Türklerin zirveye yükselişleri ile kesin olarak batışları olsa olsa ancak yirmi yılı kapsamaktadır. 

Mesela Kapgan 716’da öldürülür, Kül Tigin 731’de ölür, Bilge 734’de zehirlenir. Aslında çöküş denilen olayın Kapgan’ın öldürülmesinden daha önceki yıllarda başladı- ğı görülmektedir. “Oğuzların konfederasyondan ayrılıp Çin’e yerleşmeye kalkıştıkları 717-718 yıllarında çöküş tamamlanmıştır” denilebilir. İneklerin Gölü (İnigek köl) zaferiyle Oğuzlara katılmak suretiyle İlteriş Kağan’ın temellerini attığı İmparatorluğun kaderinin Oğuzların ittifaktaki desteğine sıkı sıkıya bağlı olduğu böylece ortaya çıkmaktadır. 

Oğuzları, “Çin ile barış”a sevk eden nedenler (Kapgan’ın öldürülmesi, ardından karışıklıkların ve ayaklanmaların çıkması belki bu tercihte rol oynamıştır) Gök Türk iktidarının sonunun geldiğini haber vermektedir. Bu şartlarda Barthold’un “T’u-kiü” (Gök Türkleri kast etmiş) ile Oğuzların özdeş oldukları iddiasını nasıl savunabildiğini3 incelememiz gerekir. 

Yirmi yıl esnasında, özellikle manevî yaşamda bir çeşit Çin istilasının olduğu fark edilmektedir. Bu istila çeşitli şekillerde kendini göstermektedir. Bilge Kağan’ın, kendisinin kurmayı arzuladığı şehirde Buda Tao tapınakları açmak veya açılmasına izin vermek gibi bir niyeti var mıydı? Bu kanıt, sadece Çin kaynaklarından elde edildiğine göre kuşkulu görülebilir, ancak Çinlileştirme ile ilgili somut kanıt, On İki Hayvan takviminin günlük kullanımında vardır. 

M. Bazin, bu takvimin resmî Çin takvimiyle özdeş olduğunu göstermektedir.4 Bu uygulamanın tarihi net bir şekilde tespit edilebilmektedir. Şöyle ki, öykünün esas metnindeki bütün olayların tarihleri, Türk âdetine (töre) göre “yaşa ait yıllar” ile gösterilmiştir. Sonradan eklenen kısımlarda, yani 1. anıtın kuzeydoğu, güneydo- ğu ve güneybatı yüzlerinde ve 2. anıtın güney yüzünün son kısmında, olduğu gibi On İki Hayvan takvimi kullanılmıştır. 

Ongin yazıtında da aynı husus söz konusudur. Burada esas metnin son satırındaki bir tarih, On İki Hayvan takvimi kullanılarak verilmektedir. 

Kağanın kendi şahsî gö- rüşlerindeki evrim de hiç şüphesiz Çin etkisinden kaynaklanmaktadır. Kesin olarak şu üç aşama net bir şekilde görülmektedir: 

Birincisi… İlteriş Kağan kendi ordusunun, özellikle de Tonyukuk’un rızasıyla tahta çıkar. En başta bulunan kişiyi Gök Tanrı tayin eder. 

İkincisi… Kül Tigin Anıtı’nda kağan “Tengri”ye, karısı “katun” ise “Ana Tanrı- ça Umay”a benzer. 

Üçüncüsü… Bilge Kağan’ın oğlu, yani onun ikinci halefi, kendisine “Tengri” adını verir ve Çin İmparatoru gibi kendini ilahlaştırır.5 

Yaklaşık iki yüzyıl süren tarihle varlığını sürdürmüş olan Gök Türk Devleti, kendisinden sonra gelenlere örnek bir devlet modeli olmuştur. Kendilerinin ve bütün komşu devletlerin belgelerinde “Türk(ler)” adıyla kaydedilen bu yeni yapı, Orhun Kitabeleri’nde sadece bir kez “Kök Türk” adıyla geçtiği için bu adla anılmış ve tanınmıştır.6 Gök Türklerden önce de Türk milletinin var olduğu bir gerçektir, ancak Türk adının, dilinin ve kültürünün yabancı devletler tarafından tanınıp yaygınlaşması, doğrudan Gök Türkler sayesinde olmuştur. Bizzat Gök Türkler döneminde bütün Türk boylarının bir devlet halinde birleşmesi sağlanmıştır. 

Dipnotlar 1. Türk Dünyası Kültür Atlası, 2. Baskı, TKH Vakfı yayınları, İstanbul, 2007, s. 52. 2. Cengiz Alyılmaz, Orhun Yazıtları- nın Bugünkü Durumu, Kurmay Yayınları, Ankara, s. 9. 3. W. Barthold, Orta Asya Türk Tarihi hakkında dersler, İstanbul, 1927, xı-+222 p. 4. L. Bazin, Recherches sur les parlers T’o-pa. T’oung Pao, XXXIX, 4-5. Leiden, 1950, pp. 228-329. 5. Rene Giraud, Gök Türk İmparatorluğu, Çeviren: İsmail Mangaltepe, Ötüken Yayınları, İstanbul, 1999, s. 33. 6. Ahmet Taşağıl, Kök Tengri’nin Çocukları, Bilge Kültür Sanat Yayınları, İstanbul, 2014, s.123.


Gök Türk kültürü ve tarihinin önemi
mayıs 2016 
Dr. Rövşen Alizade
rovsenalizade.ajanda@gmail.com

http://haberajanda.com.tr/contents/files/dergiler/sayi114/files/assets/common/downloads/publication.pdf

4 Z: Bilge Tonyukuk

BİLGE’LİK

•       Z1/ Zaman: Kronoloji
•       Z2/ Zemin: Coğrafya
•       Z3/ Zihin: Eski Türkçe Sözlük
•       Z4/ Zat: Kişiler. Halklar


ZAMAN: KRONOLOJİ 
  • 646
  • 679 
  • 680
  • 681
  • 682
  • 682-687 
  • 687
  • 689
  • 691
  • 692
  • 693 
  • 693-706 
  • 696
  • 697
  • 698
  • 700
  • 701 
  • 709 
  • 710 
  • 716 
  • 717
  • 718
  • 720 
  • 722
  • 723 
  • 725 
  • 726 
  • 727  


ZEMİN: COĞRAFYA REFERANSLARI

NEHİRLER-GÖL

•             Ak Termal Irmağı (Rusya, Tuva Cumhuriyeti)
•             Anı ırmağı (Rusya, Hakasya)
•             Bolçu (Rusya, Altay ili)
•             Demir Kapı  (Özbekistan)
•             İnci Irmağı ( Özbekistan )
•             İngek Gölcüğü ( İnekler Gölü ) (Moğolistan)
•             Kök Öng Irmağı (Moğolistan)
•             İrtiş Irmağı (Rusya)
•             Sarı Irmak (Sang Kan kolu) (Çin)
•             Tola Irmağı (Moğolistan)

YERLEŞMELER

•             Karakum (Moğolistan)
•             Ötüken (Moğolistan)
•             Şantung (Çin)

DAĞLAR

•             Altay Dağları (Rusya)
•             Çuğay Dağları (Çin)
•             Köğmen Dağları (Moğolistan)
•             Kök Öng Irmağı (Moğolistan)
•             Tanrı oğlu denilen Ek dağı (Tacikistan)

OVA

•             Yarış Ovası (Çin, Şincan)

Ülkeler Bazında Tonyukuk Coğrafyaları
Moğolistan       

•             İngek Gölcüğü ( İnekler Gölü ) (Moğolistan)
•             Kök Öng Irmağı (Moğolistan)
•             Tola Irmağı (Moğolistan)
•             Karakum (Moğolistan)
•             Ötüken (Moğolistan)
•             Köğmen Dağları (Moğolistan)
•             Kök Öng Irmağı (Moğolistan)

Rusya   
•             Ak Termal Irmağı (Rusya, Tuva Cumhuriyeti)
•             Anı ırmağı (Rusya, Hakasya)
•             Bolçu (Rusya, Altay ili)
•             İrtiş Irmağı (Rusya)
•             Altay Dağları (Rusya)

Çin        
•             Sarı Irmak (Sang Kan kolu) (Çin)
•             Şantung (Çin)
•             Çuğay Dağları (Çin)
•             Yarış Ovası (Çin, Şincan)

Özbekistan       

•             Demir Kapı  (Özbekistan)
•             İnci Irmağı ( Özbekistan )

Tacikistan

•             Tanrı oğlu denilen Ek dağı (Tacikistan)


ZİHİN: ESKİ TÜRKÇE SÖZLÜK


UNVANLAR

1.            Apa Tarkan
2.            Ayguçı 
3.            Ayıgma 
4.            Baga  
5.            Buyla 
6.            Buyla Baga Tarkan
7.            Çabış
8.            Han Kan
9.            Kağan
10.          Katun
11.          Şad
12.          Tarkan 
13.          Tunyukuk
14.          Yabgu

İLAHİ KAVRAMLAR

1.            Tanri/Tengri 
2.            Iduk
3.            Kök 
4.            Umay 

SOSYOLOJİK KAVRAMLAR

1.            Bodun
2.            İl


ZAT: BİLGELİK: KİŞİLER


  1. •             Aşok
  2. •             Bilge Tunyukuk
  3. •             Böğü Kağan
  4. •             İlteriş Kağan
  5. •             İnel Kağan
  6. •             Kapgan Kağan
  7. •             On-Ok Kağanı
  8. •             Türgiş Kağanı
  9. •             Türk Bilge Kağan
ZAT: BİLGELİK: HALKLAR


  • TÜRK BOYLARI

  1. •             Az'lar
  2. •             Dokuz Oğuz Halkı
  3. •             Kırgız
  4. •             Oğuz'lar
  5. •             On-Ok
  6. •             Saka'lar
  7. •             Sir
  8. •             Tarduşlar
  9. •             Tohar'lar
  10. •             Türgiş
  11. •             Türk
  12. •             Türk (Sir) Halkı

  • DİĞER HALKLAR

  1. •             Çinliler
  2. •             Kıtay'lar
  3. •             Mançud'lar
  4. •             Soğdak
  5. •             Tacik'ler

KITASAL PAZARLARIN TEDARİK SIRALAMASINDA TÜRKİYE




TÜRKİYE;

2016 YILINDA KITASAL PAZARLARIN GLOBAL İTHALATINDA AŞAĞIDAKİ SIRALAMALARDA YERALAN BİR TEDARİKÇİDİR.

  1. AFRİKA..........................................       13.sıra
  2. AVRUPA.........................................       18. sıra
  3. ASYA..............................................       25. sıra
  4. OKYANUSYA................................       32. sıra
  5. AMERİKA(KUZEY&GÜNEY).....     36. sıra

EN İYİ PERFORMANS AFRİKA KITASAL PAZARINDA ELDE EDİLİRKEN EN DÜŞÜK PERFORMANS AMERİKA PAZARLARINDA GÖZÜKMEKTEDİR. 

KAYNAK: TRADEMAP

.............................................................................

O HALDE ;

3+5+5
  • 3 KITADA (AFRİKA, AVRUPA, ASYA )
  • 5 SAAT UÇUŞ MESAFESİNDEKİ PAZARLARDA
  • 5 DENİZ BÖLGESİNDE (KARADENİZ AKDENİZ HAZAR KIZILDENİZ BASRA)
YOĞUNLAŞMAK; STRATEJİK BİR TERCİHTİR.

.....................................................................................

KITASAL PAZARLAR VE TEDARİKLERİNDEKİ PERFORMANSIMIZ



AVRUPA PAZARI
List of supplying markets for a product imported by Europe 
Product: TOTAL All products
Unit : US Dollar thousand
Exporters Imported value in 2014 Imported value in 2015 Imported value in 2016
1 Germany 899.168.148 781.146.302 818.424.137
2 China 537.792.319 496.096.005 474.288.818
3 Netherlands 417.061.491 339.774.029 387.211.917
4 France 384.050.923 327.676.061 332.574.614
5 United States of America 360.886.226 349.334.391 325.343.900
6 Italy 316.344.280 272.175.724 278.117.891
7 Belgium 272.398.474 227.492.451 257.025.608
8 United Kingdom 286.279.125 239.566.539 219.191.872
9 Spain 202.832.548 179.593.385 185.613.233
10 Poland 172.974.550 157.047.360 172.435.379
11 Russian Federation 282.576.054 181.512.476 146.380.590
12 Switzerland 135.046.178 120.550.162 137.648.172
13 Czech Republic 135.692.522 120.361.575 135.578.501
14 Austria 128.074.723 107.687.305 118.947.505
15 Sweden 115.641.848 95.308.156 97.978.075
16 Japan 108.419.796 95.438.421 92.655.792
17 Ireland 89.663.600 88.734.019 86.118.890
18 Turkey 91.004.910 85.935.361 85.639.860
19 Hungary 86.641.539 78.956.345 83.364.233
20 Special categories 7.696.444 7.035.570 72.095.882
ASYA PAZARI
List of supplying markets for a product imported by ASIA
Product: TOTAL All products
Unit : US Dollar thousand
Exporters Imported value in 2014 Imported value in 2015 Imported value in 2016
1 China 1.212.856.405 1.169.095.357 716.360.625
2 United States of America 541.058.234 511.443.168 468.477.616
3 Japan 464.393.030 409.716.355 380.605.129
4 Hong Kong, China 46.375.419 56.704.925 348.261.266
5 Korea, Republic of 401.836.964 363.440.318 314.588.949
6 Germany 286.677.841 257.179.904 246.986.359
7 Taipei, Chinese 315.495.982 296.623.280 225.353.737
8 Australia 227.292.269 173.437.336 156.927.792
9 Malaysia 214.788.035 185.053.236 147.188.141
10 Thailand 156.977.312 149.142.683 139.079.428
11 India 136.277.828 125.970.843 134.307.360
12 Russian Federation 169.574.123 125.115.840 104.111.932
13 Switzerland 137.814.607 126.724.966 101.398.354
14 France 106.417.002 92.699.507 90.104.627
15 Italy 100.408.313 89.901.319 83.516.298
16 United Kingdom 97.929.133 91.119.592 83.189.956
17 Brazil 103.695.540 88.527.661 78.420.645
18 Singapore 187.873.795 165.938.204 70.754.126
19 Saudi Arabia 247.203.459 125.130.233 70.450.402
20 Indonesia 143.376.625 118.395.358 65.205.088
21 United Arab Emirates 212.403.023 131.247.126 60.445.897
22 Viet Nam 88.194.044 94.213.062 55.084.385
23 Netherlands 52.219.885 47.946.991 53.311.687
24 Canada 64.760.035 59.871.380 48.629.823
25 Turkey 37.532.776 42.170.715 42.196.792
AFRİKA PAZARI
List of supplying markets for a product imported by ASIA
Product: TOTAL All products
Unit : US Dollar thousand
Exporters Imported value in 2014 Imported value in 2015 Imported value in 2016
1 France 33131303 30212989 28410942
2 Germany 31454684 28365201 26217203
3 India 29297352 25251653 22393569
4 United States of America 35913010 27438197 22271085
5 South Africa 29560982 24786056 21850813
6 Italy 24807411 21262364 19009692
7 Spain 20516346 17592192 18015092
8 China 86556610 98012716 15095814
9 Korea, Republic of 14925022 11890587 12967825
10 Netherlands 14683984 13028983 12181753
11 Belgium 13814523 9985938 11669144
12 Russian Federation 9246941 8975834 11502506
13 Turkey 13707558 13230397 11418917
14 United Kingdom 14971295 12041630 10773177
15 Japan 14498863 12129788 8191223
AMERİKA PAZARI (KUZEY&GÜNEY)
List of supplying markets for a product imported by ASIA
Product: TOTAL All products
Unit : US Dollar thousand
Exporters Imported value in 2014 Imported value in 2015 Imported value in 2016
1 China 722.717.015 733.628.360 668.352.629
2 United States of America 607.065.213 543.405.037 512.589.015
3 Mexico 350.979.616 346.260.708 343.396.840
4 Canada 377.202.608 322.226.119 303.372.467
5 Japan 184.196.537 178.832.320 183.181.717
6 Germany 183.029.076 178.432.546 165.325.710
7 Korea, Republic of 111.921.865 111.334.880 110.355.323
8 United Kingdom 74.093.453 75.502.620 69.546.336
9 Brazil 79.662.763 71.580.345 68.613.715
10 Italy 69.413.995 68.345.154 68.241.382
11 France 70.719.089 70.076.737 65.396.073
12 India 66.249.590 64.452.990 62.806.147
13 Taipei, Chinese 58.702.791 58.352.973 55.503.669
14 Viet Nam 40.316.027 51.011.433 55.051.586
15 Malaysia 43.421.428 47.227.233 50.045.296
16 Ireland 38.596.293 43.783.623 49.934.431
17 Switzerland 43.085.692 42.353.410 46.642.979
18 Thailand 41.503.904 42.865.137 43.667.001
19 Spain 34.749.122 33.199.127 30.770.554
20 Netherlands 36.594.308 30.252.798 27.953.751
21 Colombia 32.766.637 25.980.962 26.059.700
22 Argentina 34.136.719 27.357.933 25.720.791
23 Israel 27.184.473 28.246.004 25.551.521
24 Indonesia 26.596.932 26.265.141 24.849.475
25 Belgium 28.974.014 26.907.001 23.710.054
26 Russian Federation 33.479.217 24.975.695 22.114.626
27 Saudi Arabia 102.219.184 50.310.804 21.192.432
28 Singapore 23.092.587 24.307.445 20.994.178
29 Chile 22.871.549 21.135.376 19.960.138
30 Austria 15.926.641 15.993.908 15.800.386
31 Sweden 16.874.203 15.321.497 15.069.460
32 Peru 17.749.807 14.325.886 14.313.493
33 Philippines 14.234.797 14.297.105 14.145.815
34 Australia 14.516.274 14.809.021 13.505.049
35 Venezuela  35.758.478 18.658.035 12.490.315
36 Turkey 12.251.900 12.053.741 12.151.040
OKYANUSYA PAZARI 
List of supplying markets for a product imported by OKYANUSYA
Product: TOTAL All products
Unit : US Dollar thousand
Exporters Imported value in 2014 Imported value in 2015 Imported value in 2016
1 China 56.553.250 58.369.829 51.362.716
2 United States of America 29.706.231 27.375.460 26.620.119
3 Japan 19.769.930 19.271.506 19.144.758
4 Korea, Republic of 20.845.563 20.112.031 17.891.966
5 Thailand 11.280.582 11.768.117 12.780.611
6 Germany 13.682.355 11.706.354 12.123.716
7 Malaysia 12.736.850 9.236.752 8.398.808
8 Australia 9.384.157 7.289.419 7.459.270
9 New Zealand 8.425.216 6.837.088 6.774.740
10 United Kingdom 6.700.348 6.354.768 6.437.086
11 Singapore 19.140.915 11.812.718 6.253.207
12 France 6.189.119 5.383.107 5.861.900
13 Italy 6.382.982 5.176.365 5.704.748
14 Indonesia 6.675.762 5.145.671 4.080.555
15 Taipei, Chinese 4.689.758 4.128.212 4.048.333
16 Viet Nam 5.055.897 3.998.962 3.783.931
17 India 3.282.382 4.201.176 3.764.570
18 Papua New Guinea 3.383.994 2.272.240 2.651.244
19 Switzerland 2.861.257 2.712.338 2.635.383
20 United Arab Emirates 3.257.274 2.085.944 2.294.043
21 Ireland 1.624.671 1.726.333 2.206.951
22 Netherlands 2.218.356 2.085.857 2.148.183
23 Canada 2.322.592 2.204.037 2.104.560
24 Mexico 1.993.622 2.058.217 2.070.632
25 Spain 3.342.250 1.986.987 1.886.263
26 Area Nes 9.668.179 8.192.367 1.826.455
27 Sweden 2.105.986 1.670.825 1.756.228
28 Belgium 1.934.397 1.536.976 1.602.512
29 Austria 1.182.592 979.672 1.227.345
30 Poland 1.126.411 751.691 1.124.376
31 Denmark 1.439.411 1.065.975 1.070.668
32 Turkey 981.945 811.313 998.883