Türk Düşünürleri; Horasan

MÜTEFEKKİRLER YILLAR  BÖLGE ŞEHİR ÜLKE DEVLET MESLEK NOTLAR KAYNAKLAR NOTLAR

1. CABİR BİN HAYYAN ilk 721-815 Horasan Tus, İran İRAN Kimya “Hakim ol Kimyaya, hakim ol dünyaya”  
2. MERUZÎ .........-869 Horasan Merv, Türkmenistan Türkmenistan Matematik İlk trigonometrik rasyolar, sinüs, kosinüs, konjant, kotanjant https://en.wikipedia.org/wiki/Habash_al-Hasib_al-Marwazi
3. EBÜ'L-VEFA ELBUZCANÎ 940  -  998 Horasan Buzhgan, İran İranMatematik, Astronomi Harezmi'nin matematik ve geometrideki buluşlarını önemli ölçüde geliştirdi.Özellikle de geometri ile cebir arasındaki münasebetler üzerinde durdu https://en.wikipedia.org/wiki/Ab%C5%AB_al-Waf%C4%81'_B%C5%ABzj%C4%81n%C4%AB
4. NİZAMÜLMÜLK 1018-1092 Horasan Tus, İran İran SiyasetnameMemleketin nizamlarının kurucusu bize yön verenler, alatlı http://tr.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCslim_bin_Hacc%C3%A2c
5. ŞEYH YUSUF HEMEDANİ 1048-1140 Horasan Hemedan, İran, İran İslamiyet "Hocaların Hocası"
6. ÖMER HAYYAM 1048-1131 Horasan Nişabur, İran İran Felsefe, Matematik, Astronomi Adalet evrenin ruhudur.
7. GAZZALİ 1058-1111 Horasan Tus, İran İran İslamiyet Beden kalbin ülkesidir. Bu ülkede kalbin birçok askeri vardır. bize yön verenler, alatlı
8. NASRUDDİN ET TUSİ 1201-1274 Horasan Tus, İran İran Felsefe, Matematik Trigonometri Sahasında İlk Defa Eser Veren Büyük İslam Alimi bize yön verenler, alatlı selçuklu dönemi https://en.wikipedia.org/wiki/Nasir_al-Din_al-Tusi Anadolu, İran ve Türkistan ortak kültür havzasındaki bilginlerin, özellikle Semerkand matematik-astronomi okulu mensuplarının katkılarıyla Osmanlı ilim hayatı; lisanî, edebî, dinî ve kelamî ilimler yanında hikemî ve riyazî alanda da seviyesini hızla yükseltmiştir. Bu bilginlerin yanlarında getirdikleri eserler, istinsah faaliyetiyle hızla çoğaltılmış ve tedavüle sokulmuştur. Bu üretim faaliyetinde en bariz yeri işgal eden Nasîrüddîn Tûsî’nin Tahrîrât’ıdır. Tahrîrât, Eukleides’in Usul’u ve Batlamyus’un Macestî’si ile ikisi arasında bulunan, Mutevassitât denilen Eski Yunan ve İslam dünyasında kaleme alınmış temel riyazî eserleri içerir. Bu eserler riyazî ilimler alanında, Osmanlı ülkesinde ihtiyaç duyulduğunda sürekli istinsah edilen ana çalış- malardır. Tıpkıbasımı yapılan eserin Fatih Sultan Mehmed’in mütalaası için istinsah edilmiş olması ve bunun neticesinde müstensihlerin daha dikkatli davranarak sahih bir metin ortaya çıkarmış olmaları nüshanın önemini, okuma kolaylığını ve görsel zenginliğini daha da artırmaktadır. 
9. MEVLANA 1207-1273 Horasan Belh, Afganistan Afganistan Mutasavvıf Biz yaradanı görmeden sevmedik mi? Klasik Doğu edebiyatının en önemli, en güzel edebî ve tasavvufî eserlerinden birisi olan Mesnevî, defter adı verilen 6 ciltten oluşmaktadır. Doğduğu Belh şehrinden göçerek Anadolu’nun merkez şehirlerinden Konya’da ikâmet eden ve buradan tüm insanlığa hakikati seslendiren Mevlânâ’nın ömrünün son on beş yılında söylediği ve Hüsameddin Çelebi tarafından yazıya aktarılan eserdir. Söylenip yazıldığı 13. yüzyıldan itibaren değerinden hiçbir şey kaybetmeden günümüze kadar ulaşmış nadir eserlerden birisi olan Mesnevî, bugün de dünyanın her yerinde geniş kitleler üzerindeki etkisini sürdürmeye, çeşitli dillerde  okunmaya devam etmektedir. Çevrildiği dillerin sayısı ve ona yapılan şerhler etki sahasını ve şöhretinin seviyesini göstermektedir. Günümüzde bile yaradılış gâyesinin sırrını taşıyan her gönülde yankı uyandıran, düşünebilme kâbiliyetine sahip akılları tefekkür zirvelerinde dolaştıran Mesnevî; Mevlânâ’nın vefatından 100 yıl sonra istinsah edilmiş ve en eski yazmalardan biri olan Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Halet Efendi, 171 numarada kayıtlı nüshanın tıpkıbasımı ile birlikte bu alanda uzman Prof. Dr. Derya Örs - Prof. Dr. Hicabi Kırlangıç tarafından çevrilerek yayıma hazırlanmıştır.
10. HACI BEKTAŞI VELİ 1209-1271 Horasan Nişabur, İran İran Mutasavvıf“Horasan Erenleri”
11. ŞEYH KÜŞTERİ ........-1400 Horasan Küşter, İran İran Mutasavvıf Eski Karagöz ustaları, onu «PirimizŞeyh Küşteri» diye anarlar
12. Ebul Hasan el Amiri ö.992 Horasan Nişabur İRAN
13. Kutbüddin Razi 1293-1365 Horasan Rey, Veramin İRAN
14. Abdul'alî Bircendî Ö 1525-26 Horasan Bircend, Horasan İran Matematikçi, astronom, fakih. http://www.ihsanfazlioglu.net/yayinlar/makaleler/1.php?id=112
15. Nesevî ö. 1100’den sonra Horasan Nesa Türkmenistan Matematikçi ve astronomi âlimi. Nesevî’nin et-Tecrîd adlı eserinin 551 (1156) veya 557 (1162) istinsah tarihli bir nüshasının sonundaki bizzat kendisinden alınan bilgilerden İbn Sînâ’nın onun evine geldiği ve el-Ķānûn fi’ŧ-ŧıbb’ın bir kısmını orada yazdığı öğrenilmektedir. Büyük bir kütüphane ve ilim yuvası olan bu eve uğrayan ünlülerden biri de Bîrûnî idi; Nesevî onu kısa boylu ve “en sağlam bilgiye sahip âlim” (mutkın) diye nitelemektedir. Kendi verdiği bilgilerden anlaşıldığına göre Nesevî, Büveyhî Hükümdarı Mecdüddevle devrinde (997-1029) Rey ve İsfahan’da bulundu. Rey’in 1029’da Gazneli Mahmud tarafından ele geçirilmesi üzerine Sultan Mahmud ve II. Mesud dönemlerinde uzun süre Gazne’de yaşadı. Gazneliler’in yıkılışından sonra İsfahan’da Selçuklu hükümdarlarının hizmetine girdi, özellikle Tuğrul Bey’in yakınında bulundu. Nesevî’nin, gerek Bâznâme’yi 472’de (1079) yazmasına gerek bu tarihten sonra ve Ali b. Zeyd el-Beyhakī’nin, 100 yıldan fazla yaşadığını belirtmesine bakarak en erken 493’te (1100) öldüğü söylenebilir. Nesevî, matematik tarihinde hisâb-i Hindî’ye dayalı ondalık kavramını iyi bilen matematikçilerin başında gelir. Öncelikle hisâb-i zihnînin birim kesir anlayışına hisâb-i Hindî tekniklerini uygular. Öte yandan hisâb-i sittînîyi Hint sayılarına göre kurar ve onu bu tabanla yapılan temel aritmetik işlemlerine tatbik eder. http://www.ihsanfazlioglu.net/yayinlar/makaleler/1.php?id=104