KONVANSİYONLAR: RUM VE RUMELİ
Dr.Tamer Yılmaz
Dr.Tamer Yılmaz
Amac nedir? Rumelinin Turkiyeye ait oldugunun saglamlastirilmasi degil midir? Bunun birden fazla yolu vardir.
Rumeli'yi Turkeli yapalim sonra biz bunu kullaniyoruz diye diretelim ki herkes yerli yabanci bu yeni kelimeyi kullansin, sirf biz istiyoruz diye. Oysa bizim uydurdugumuz bir seyi kabul etmeleri, kendi yanlis olarak
yaptiklari bir kullanimi kabul edip degistirmelerine oranla cok daha zordur.
yaptiklari bir kullanimi kabul edip degistirmelerine oranla cok daha zordur.
Rum kelimesinin gomulmesi yerine tarihsel ve bilimsel olarak dogru platforma oturtulmasi bence daha uygun olur.
Rum = Romali demektir. Tarihte dogu Roma diye bir devlet yoktur. Sadece Roma vardir. Bizans sehir devleti dahi sonuna kadar Roma Imparatorlugu adini tasimis, bu adla sikke bastirmis, senetler, tapular, hukuki yazilar hep bu kelimelerle ifade edilmistir. Dogu Roma ve Bizans imparatorlugu 17. yuzyildan itibaren batili tarihciler tarafindan kullanilmaya baslanmistir. Bunun da sebebi Roma imparatorlugunu kendilerine uygarlik bazi olarak kabul ettikleri zaman Kutsal-Roma-Germen imparatorlugu altinda Istanbul'a rakip bir Roma yaratmalarindan kaynaklanmaktadir. Kutsal Roma Germen Imparatorlugu Roma'yla alakasi olmayan franklar, germenler, gotlar, vb tarafindan kurulmuslardir. Bu gelismeye Istanbul buyuk itiraz gostermis kendilerinden baska bir olusumun bu adi devlet olarak kullanamayacaklarini bence hakli olarak savunmuslardir. Daha sonra Fatih Sultan Mehmet Roma Imparatoru olarak tac giymistir. Vatikan bile bunu kabul edecegini ancak Fatih'in Italyadaki Vatikani Hristiyanligin tek temsilcisi olarak tanimasini istemistir. Bilindigi Gibi o tarihlerde Vatikanda Roma Katolik Kilisesi, Anadolu'da da Roma Ortodoks Kilisesi var idi. Fatih Tebasinin destegini saglamak icin Ortodoks kilisesine destek vermistir. Roma Ortodoks Kilisesinin Turkcedeki bugunku adi Rum Ortodoks kilisesidir. Ama her nedense 20. yuzyildan itibaren bu ad Ingilizceye "Greek Ortodoks Kilisesi" olarak tercume edilmektedir ki asil duzeltilmesi gereken, hem de birlesmis milletler ve uluslararasi platformlarda duzeltilmesi gereken ad budur.
Rum adi sade "Anadolu Rumu" gibi bir basite indirgenemez, "Anadolu Yunani" terimi de zaten yanlistir. Bu indirgenme bilhassa bati ve ozellikle Grekler tarafindan yapilmistir. Cunku onlar Grek, Yunan, Rum, Hellen, Kibrisli gibi farkli kavramlarin hepsini birbirine katarak uluslararasi platformlarda "Greek" kelimeisini konvansiyon yapmislardir. Gercek Yunan = Yonan = Ionan = Ionian seklinden turemistir. O halde bir tek bizim kullandigimiz Yunanistan dahi yanlistir ve asil gomulmesi gereken kelime budur.
Anadolu'da Galatlar, Frigyalilar, Capadoccialilar, erken zamanda goc etmis Turkilere hep Roma vatandasligi verilmis ve bunu kiyi kasabalarindaki Hellenlerin Anadoluluyu kucumsemelerine karsi bir tepki olarak seve seve yapmislardir. Yani Rumluk gercek anlamiyla Yunanliliga tepki olarak dogmustur. Anadolu Selcuklu Devletinin gercek adi, senetlerde, tapularda ve resmi yazismalarda kullandigi ad "Anadolu Rum Sultanligi" idi. Okul kitaplarinda bu konular yanlis olarak ogretilmekte, sonucta bu bilgilerle buyuyen gencler maalesef "Rum" sozune karsi antipati beslemektedirler.
Rumeli'ni sirf ideolojik nedenden oturu Turkeli gibi uydurma bir adla degistirmek yerine Rum adinin dayanagi ve anlami herkese anlatilirsa ve gelisi-guzel olarak "Grek" kelimesi ile esdeger olarak kullanilmasina karsi hakli bir mucadele verilirse bence bu daha etkili olur. Yoksa kendi kendimize gelin-guvey olmusuz, kimin umurunda. Rum kelimesi batinin yaptigi tarafgirli yorumlarin ve incelemelerin karsisinda duran anahtar bir kelimedir. Bu kelime giderse, batinin bize besledigi bilgilerin aksini ispat etmek zorlasir.
Uluslararasi konvansiyon yapilan kelime "Helen" kelimesidir. Bu ise ozellikle Ingilterenin marifetidir. Greklerin bu konvansiyona sarilmasi tam anlamiyla armut pis agzima dus olmustur. Ne yapalim Allah kimine petrol veriyor kimine kelek yedirtiyor.
Hatta Grekler, 2. dunya savasini takiben BM'e basvurup isimlerinin "Helenya" olmasi icin dilekce vermislerdir. Ancak Bati devletleri "Dunya uygarligi butun dunyaya aittir" dusuncesi altinda bunu red etmislerdir. Bugun bile Grekistan posta pullarinda "Ellas" yazar ki bu resmi olarak kimse tarafindan taninmaz. Su var ki, Onasisler ve ABDli gocmen Grekler ve Grek asiki batili yazarlar tarafindan Helen = Grek yazmak gayri resmi bir konvansiyon haline gelmistir. Boylece Anadolu'daki hemen her sey de Helen semsiyesi altina sokulmustur. Grek, Yunan, Helen, Rum kullanislari cok guc olmakla birlikte tarihsel ve gercekci bir konvansiyona once Turkcede donusturulmelidir.
Bizim kendi konvansiyonumuz ne olacak? Var olan konvansiyon Batinin bizim icin elimize verip tutusturdugu Orta Asya milliyetciligidir. Bu simdiye kadar hic bir ise yaramamis ve hatta Turkiye'de ve Osmanli'da boluculuk yaratmissa da yeni jeopolitik gelismelerden hem de eskinin ataletinden dolayi kolay kolay vazgecemeyecegimiz bir konvansiyondur. Dikkat ederseniz, Turki cumhuriyetlerle iyi kotu gelismekte olan iliskilerimiz var. Ve meyvalarini da topluyoruz. Ve ileride daha buyuk yararlarini gorecegiz insallah. Simdiye kadar dokunulmamis olan iki adet daha konvansiyonumuz var: Osmanli Imparatorlugu ve Bati ile kultur ve genetik baglarimiz.
Osmanli Imparatorlugu komsularimizla baglarimizin artmasi, iliskilerimizin gelismesi icin bir kaynak olabilir. Mesela kulturel anlamda bir "Commonwealth" benzeri olayin baslatildigini dusunelim. Belirli zaman araliklariyla Osmanli yad edilir, torenler duzenlenir bu torenlere eski "sancak beyleri" davet edilir. Ve Osmanliya yaptiklari katkilardan oturu temsili olarak taltif edilir. Eger komsularimiza onurlandirici bir sekilde yaklasirsak, Osmanli Imparatorlugu eskinin bir baski unsuru olarak gorulmekten ziyade bir kultur olayi, bir araya gelmek icin bir bahane olur.
Bati ile yaklasim ise ayri bir konvansiyon gerektirir: bu konvansiyonu iki alt-konvansiyona ayirayim: Roma ve Keltler. Roma batinin eskiden beri taptigi bir uygarlik. Ketller ve Keltlik nostaljisi ise son 30 yildir tapilan bir olgu. Bizler Galatlar vasitasiyla da Bati ile akrabayiz ki buda yapilan arastirmalarda P5 geni (?) sayesinde kanitlanmistir. Roma derseniz, halk olarak neredeyse 1500-2000 yila yakin uzun bir beraberligimiz var.
Sonucta hangi tarafa yaklasiyorsak ona uyan bir konvansiyon sahibi olmaliyiz. Bunda utanilacak bir durum yok. Bu icinde bulundugumuz ve "artik bolunemez olan" bu karisimimizin, yani gercegin ta kendisi. Tabii bu simdiye kadar bizim ideolojik anlamda alisamadigimiz bir durum. Ne var ki tarihsel, jeolojik, politik, ekonomik velhasil hangi gercekci acidan bakarsak bakalim Turkiye bir koprudur. Turkiye'nin cografi olarak kopru oldugunu nedense kabul etmisiz de genetik, kulturel, linguistik, dinsel, tarihsel, dusunsel olarak kopru oldugunu henuz kabul etmemisiz. Bunun nedeni de "saflik" "irkcilik" teorileridir. Oysa yine Darwinin teorisine siginip karismanin aslinda guzel ve yararli bir sey oldugunu savunabilirz. Aksine kendi icine kapali kalmanin, "ic uremenin" toplumlara her bakimdan bir piclik ve yozlasma getirecegi aciktir. Yani en zayif yanimiz "konvansiyonsuzlugumuz" aslinda en guclu yanimiz olabilir.
Biz ne kadar Turki isek, hemen hemen ayni miktar Batiliyiz, Ortadoguluyuz, Romaliyiz, Keltiz,vb. Sicilya koylerinde "guma" 2. hanim (bkz Sopranolar dizisi) demekse, peynir Anadolu'nun gobeginden Irlandaya kadar "kesh" ise artik bati ile akrabaligimizi inkar etmenin de bir anlami yoktur. Belki bunlarin hepsini bir konvansiyonda toplayarak "En buyuk (yada en zengin) Karisim" diyebiliriz. Turkey: The Great Divide or the Great Union"
Aslinda benim butun bunlari soylememe hic gerek bile yok. Cunku Turkiye'de genel gidisat o yonde. El yordamiyla da olsa olmasi gereken seyler yavas yavas oluyor. (Bu sizin Balkanpazar.net'den dahi goruluyor.) www.galloturca.com da benim sayfam.
Dr.Tamer Yilmaz
Hatta Grekler, 2. dunya savasini takiben BM'e basvurup isimlerinin "Helenya" olmasi icin dilekce vermislerdir. Ancak Bati devletleri "Dunya uygarligi butun dunyaya aittir" dusuncesi altinda bunu red etmislerdir. Bugun bile Grekistan posta pullarinda "Ellas" yazar ki bu resmi olarak kimse tarafindan taninmaz. Su var ki, Onasisler ve ABDli gocmen Grekler ve Grek asiki batili yazarlar tarafindan Helen = Grek yazmak gayri resmi bir konvansiyon haline gelmistir. Boylece Anadolu'daki hemen her sey de Helen semsiyesi altina sokulmustur. Grek, Yunan, Helen, Rum kullanislari cok guc olmakla birlikte tarihsel ve gercekci bir konvansiyona once Turkcede donusturulmelidir.
Bizim kendi konvansiyonumuz ne olacak? Var olan konvansiyon Batinin bizim icin elimize verip tutusturdugu Orta Asya milliyetciligidir. Bu simdiye kadar hic bir ise yaramamis ve hatta Turkiye'de ve Osmanli'da boluculuk yaratmissa da yeni jeopolitik gelismelerden hem de eskinin ataletinden dolayi kolay kolay vazgecemeyecegimiz bir konvansiyondur. Dikkat ederseniz, Turki cumhuriyetlerle iyi kotu gelismekte olan iliskilerimiz var. Ve meyvalarini da topluyoruz. Ve ileride daha buyuk yararlarini gorecegiz insallah. Simdiye kadar dokunulmamis olan iki adet daha konvansiyonumuz var: Osmanli Imparatorlugu ve Bati ile kultur ve genetik baglarimiz.
Osmanli Imparatorlugu komsularimizla baglarimizin artmasi, iliskilerimizin gelismesi icin bir kaynak olabilir. Mesela kulturel anlamda bir "Commonwealth" benzeri olayin baslatildigini dusunelim. Belirli zaman araliklariyla Osmanli yad edilir, torenler duzenlenir bu torenlere eski "sancak beyleri" davet edilir. Ve Osmanliya yaptiklari katkilardan oturu temsili olarak taltif edilir. Eger komsularimiza onurlandirici bir sekilde yaklasirsak, Osmanli Imparatorlugu eskinin bir baski unsuru olarak gorulmekten ziyade bir kultur olayi, bir araya gelmek icin bir bahane olur.
Bati ile yaklasim ise ayri bir konvansiyon gerektirir: bu konvansiyonu iki alt-konvansiyona ayirayim: Roma ve Keltler. Roma batinin eskiden beri taptigi bir uygarlik. Ketller ve Keltlik nostaljisi ise son 30 yildir tapilan bir olgu. Bizler Galatlar vasitasiyla da Bati ile akrabayiz ki buda yapilan arastirmalarda P5 geni (?) sayesinde kanitlanmistir. Roma derseniz, halk olarak neredeyse 1500-2000 yila yakin uzun bir beraberligimiz var.
Sonucta hangi tarafa yaklasiyorsak ona uyan bir konvansiyon sahibi olmaliyiz. Bunda utanilacak bir durum yok. Bu icinde bulundugumuz ve "artik bolunemez olan" bu karisimimizin, yani gercegin ta kendisi. Tabii bu simdiye kadar bizim ideolojik anlamda alisamadigimiz bir durum. Ne var ki tarihsel, jeolojik, politik, ekonomik velhasil hangi gercekci acidan bakarsak bakalim Turkiye bir koprudur. Turkiye'nin cografi olarak kopru oldugunu nedense kabul etmisiz de genetik, kulturel, linguistik, dinsel, tarihsel, dusunsel olarak kopru oldugunu henuz kabul etmemisiz. Bunun nedeni de "saflik" "irkcilik" teorileridir. Oysa yine Darwinin teorisine siginip karismanin aslinda guzel ve yararli bir sey oldugunu savunabilirz. Aksine kendi icine kapali kalmanin, "ic uremenin" toplumlara her bakimdan bir piclik ve yozlasma getirecegi aciktir. Yani en zayif yanimiz "konvansiyonsuzlugumuz" aslinda en guclu yanimiz olabilir.
Biz ne kadar Turki isek, hemen hemen ayni miktar Batiliyiz, Ortadoguluyuz, Romaliyiz, Keltiz,vb. Sicilya koylerinde "guma" 2. hanim (bkz Sopranolar dizisi) demekse, peynir Anadolu'nun gobeginden Irlandaya kadar "kesh" ise artik bati ile akrabaligimizi inkar etmenin de bir anlami yoktur. Belki bunlarin hepsini bir konvansiyonda toplayarak "En buyuk (yada en zengin) Karisim" diyebiliriz. Turkey: The Great Divide or the Great Union"
Aslinda benim butun bunlari soylememe hic gerek bile yok. Cunku Turkiye'de genel gidisat o yonde. El yordamiyla da olsa olmasi gereken seyler yavas yavas oluyor. (Bu sizin Balkanpazar.net'den dahi goruluyor.) www.galloturca.com da benim sayfam.
Dr.Tamer Yilmaz
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder