27 Şubat 2019 Çarşamba

SİYASAL KÜLTÜR TEORİSİNİN BİR KAVRAMI OLARAK ORTAK TARİH Osman Karatay


SİYASAL KÜLTÜR TEORİSİNİN BİR KAVRAMI OLARAK ORTAK TARİH

Osman Karatay

Siyasetten arındırılmış tarihin sadece bir temenni olarak kaldığı bir dünyada yaşıyoruz. Tarihin siyasetten arındırılması gerektiğini söyleyenlerin bundaki kasıtlarının da kendilerinin dâhil olmadığı veya muhalefet ettikleri siyasetler olduğu görülüyor. Siyasetin emri ve etkisi altındaki bir tarihin bilim niteliğinin kalmayacağı, kalmadığı ortadadır. Birincil varlık sebebi olarak siyaseti etkilemeyi amaçlayan bir tarih üretimi de bundan çok farklı bir nitelik kazanmayacaktır. Bu açmazlar karşısında biz genellikle en doğru yol olduğu görülen orta yolun takip edilmesi, tarihin bilimsel çerçevede tarihçiler tarafından işlenmesi ve sonuçlarının siyasal karar alıcıların takdirlerine bırakılmasının en makul tutum olacağı kanaatimizi vurgulamak istiyoruz.

Eğer güncelde reel-politik bir tutum arzulanıyor ve izleniyorsa, tarihi hükümlerin de gerçekçi olması beklenecektir. Burada tarihteki birşeylerin hoşa gitmesi veya gitmemesi gibi bir konuşmaya yer kalmaz. Hoşa gitmeyen şeyler de sonuçta reel-politik tutumların belirlenmesine malzeme taşıyacak veya dayanak olacaktır. Ama artık çok geçmişte kalması gerektiğini düşündüğümüz romantik tutum esas alınacaksa, tarihçinin de cımbızını çokça kullanması gerekecektir. Bu ise bilimsellikten uzaklaşma anlamına gelir. Konuyu öncelikle bir bilim alanı olarak tarihçiliğin hakkını vermek noktasında ele almak bu bakımdan elzemdir.
Siyaset tarihsel bir süreçte şekillenmiş toplumsal hafızaya hitap ediyorsa, tarihi süreç, olay ve olguların siyasetin ilgi ve kapsama alanı dışında olmasını bekleyemeyiz. Sonuçta bugün dâhil olunan veya ilgi duyulan siyasal kültürün atıfları ve dahi kurucuları geçmiştedir ve bu geçmişin uzak veya yakın olmasının işlevsel bir farkı bulunmamaktadır. Sadece işin doğasına uygun olarak yakın geçmiştekileri daha çok tartışıyor ve uzak geçmiştekileri daha az tartışmalı olarak kabul ediyoruz. Bu, siyasetin yapıcı ve takipçilerinin dünyasına ait bir gerçekliktir. Bilim dünyasında ise az bilinen uzak geçmiş daha çok tartışılır ve çok bilinen yakın geçmişte direkler sabit tutulup ayrıntılar üzerinde durulur.
Bir memleketteki siyasal kültürün birleştirici öğelerinin veya doğasının daha çok ve belirgin olmasını dileyen ‘iyi niyetli’ siyasiler ve karar alıcıların beklentisi de ortak tarihin gür seslendirilmesi ve iyi bilinmesi olacaktır. Ortak tarih aynı zamanda gerçek tarihe en fazla yaklaşılan zemini teşkil edecektir. Gerçeğin bütünleştirici vasfının öne çıkması bu bakımdan düşündürücüdür ve bunun karşıt anlamıyla ‘yalan söyleyen tarihin’ ayrıştırıcı mizacı ortaya çıkmaktadır. Ne şekilde olursa olsun, tarih bilgisi üzerindeki bilimsellikten ve dolayısıyla gerçeklikten uzaklaştırıcı tüm yaklaşımların aynı zamanda ayrıştırıcı amaç ve sonuçlara hizmet ettiğini belirtmeliyiz.

Ortak tarih bugün uluslararası veya ulus ötesi alanın bir meşgalesi olarak görülüyor. Yani bir ulusun diğerleriyle paylaştığı bir tarih sözkonusudur. Örneğin Haçlı seferleri Batı Avrupa’nın, Kiril ve Methodius’un faaliyetleri ise Doğu Avrupa’nın ortak tarihine dâhildir. Alan genişledikçe ortaklıklar artıyor. Bu bağlamda eski Yunan ve Roma Avrupa medeniyetinin ortak kökünde bulunuyor ve bugün Yunanlıların veya geçmişte Bizans’ın Ortodoks Ortodoks oluşunun ya da bugünkü Avrupa’nın başat güçlerinin Roma’yı yıkan barbar German dünyadan gelişinin bir önemi bulunmuyor. Bu yüzden Goethe’nin Faust’u Yunan mitolojisinden öğelerle şekilleniyor ve hatta Almanya’nın 20. yy’ın ilk yarısında Avrupa’ya yaptığı herşey göz ardı edilerek Beethoven’ın 9. Senfonisi’nden bir bölüm Avrupa ruhunun ezgisel simgesi olarak benimseniyor.

Bu noktada ortak tarihin bir gerçeklik mi, yoksa inşa mı olduğu sorusu gündeme gelecektir. Başlangıçta sadece tarih vardı; ortak tarih sonradan oluşturulmuş bir değişkenlikten ibarettir noktasına geliyoruz. Bu da yine nihayetinde gelip siyasi tutum ve yaklaşımlarla ilişkileniyor. Bugün bir siyasi anlayış hâkim hale geldiyse, ona hizmet edecek geçmişten öğeler öne çıkıyor. Bunlar olumlu veya olumsuz olabilir. Atilla da sonuçta olumsuzluğu ile Avrupa’nın ortak tarihinin bir parçasıdır. Dolayısıyla, üretilen bir olgu olarak ortak tarihin gerçekte varlığı sorgulanır hale geliyor. Bunun ise tarihçiyi töhmet altında bırakacağı açıktır, zira olmayanı oldurmaya çalışmakla siyasetin hizmetinde, hatta dümeninde bir konum kazanmış hale geliyor.
Burada bir haksızlığa kapı açılıyor. Bir bilim adamının kendi ulusunun hizmetinde olması tabiidir ve beklenen şeydir. Sınırları bilimsellik çizmelidir. Olmayanı oldurmak gerçekte var olan ama farkında olunmayan birşeyi göz önüne sermeyi de içerecek midir? Öte yandan, tarihte farkında olunmayan bir gerçeklik doğrudan bir ortak tarihin nesnesi olabilir. Bunu öne çıkartan kimseyi, gerçekliğin kendisini sorgulamadıkça, bir inşa faaliyeti ile suçlayamayız.
Milliyetçi düşünce de etnos veya devlet sınırlarının ötesinde paydaşlar ve ortaklıklar arayacaktır. Milliyetçiliğin beynelmilel mizacı göz ardı edilmemelidir. Adolf Hitler’in aslında günümüzdeki İranî ve Hindî nüfusun dilsel atalarının adı olan ve German kitlesiyle onomastik bir ilgisi bulunmayan Ari kelimesini kullanması bununla ilgilidir. Üstün Alman ırkı fikrini tarih öncesi dönemlerde Asya’nın güneybatı çeyreğini işgal ederek kendi rengine boyamış Arilerin diğerlerine göre üstün oluşuyla telif etmekte bu noktada çelişki bulunmuyor. Vaki olan şey ortak tarih arayışının kesintisiz ve her türlü siyasal ortamda sürmesidir.
Ortak tarihi üzerinde siyasi açıdan uzlaşılan bir milli tarih olarak anlayamayız. Tarih tarihtir ve uzlaşma bilimsellik üzerinden olur. Öbür türlü, üzerinde uzlaşılan zeminin zamanla kayması tarihi de kaydıracaktır. Bu ise ortak tarihin gerçek tarihle olması gereken organik ilişkisini inkıtaa uğratacak ve üretilmiş tarih niteliğini daha da artıracaktır. Üretilmiş tarih ise doğrudan siyasetin oyuncağıdır ve bilim sınırlarının dışında kalmaktadır. Bu bakımdan ortak tarih milli tarihin beynelmilel uzantılarının bir konusu olmak durumundadır. Burada da ortakların kim olduğu sorusu gündeme gelecektir.
Eski Türk tarihi noktasından bakıldığında ortak ve geniş bir Avrasya tarihsel sürecinin işlediği görülür ve sadece Macarlar ve Moğollar gibi akraba halklar değil, Soğdlar, Alanlar ve Tibetliler gibi komşu halklar da bu tarihin ortakları arasında yer alır. Fakat bu durum bu halkların tüm tarihini külliyen Türk tarihinin bir parçası yapmaz. Aynı şekilde, İslam’ı kabulden sonra Türk tarihi İslam tarihinin bir parçası haline gelir ve diğer Müslüman halklarla ortaklaşmalar olur. Bu halkların İslamî dönemde olsa dahi bütün tarihleri de Türk tarihinin bir parçası haline gelmez. Endülüs veya Mağrib’de olanlar İslam tarihinin veya Afrika veya Avrupa veya genel Dünya tarihinin bir konusudur, fakat Türk tarihi içinde yeri bulunmaz.
O halde biz ortak Türk tarihini etkileşim içinde bulundukları halklarla birlikte bütün Türklerin tarihi olarak yorumlamak durumundayız. Günümüzde Türk halkları büyük ölçüde son beş asrın ürünü olmak üzere, uluslaşma sürecine girmişlerdir (Tatar, Kazak, Özbek vb.). Bazıları daha eski dönemlerden gelen bir mevcudiyeti sürdürmektedir (Kırgız, Uygur, Başkurt vb.). Yakın tarih toplumlar için daima daha organik ve daha çok ilgiye müstahak olduğu için, yakın zamana geldikçe ortaklık vurgusu azalır ve dağınıklaşır. Bu yüzden, genel ilgiye mazhar olması beklenen ortak tarihin bitiş noktasını tespit önem arz ediyor.

Bu işte en çok belirleyici nitelikte iki etken bulunuyor. Tarihi süreç ve dil birliği konusu. Coğrafyanın buna dâhil olması beklenir ama Türkler çok eski zamanlardan beri çok geniş ve dağınık bir coğrafyada, açıkçası eski dünyanın hemen her yerinde varlık sergiledikleri için, coğrafi yaklaşım ortaklık derecesini belirlemede işi çıkmaza sokacaktır. Ayrıca, örneğin Kore’deki meselelerle meşgul olan Göktürklerin Macar ovasında yerleşmiş Avarları dikkatle takip etmeleri, bölgesellik gibi bir kıstası Türk tarihi içinde öne almanın zorluğu veya gereksizliğini göstermektedir. Daha öte bir ifadeyle, Mançurya ve Macar ovaları arasında uzanan uçsuz bucaksız Avrasya düzlüğü Türk tarihinin işleyiş sahasıdır ve bu geniş arazinin neredeyse her noktası aynı önemdeki tarihi süreçlerin mekânı olmuştur. Bu sebeple, Avrasya çapındaki etkileşimli tarihin işlediği dönemin sonunu ortak Türk tarihi evresinin sonu olarak işaretlemekte sakınca bulunmaz diye düşünüyoruz.

Bunun için iki seçenek bulunuyor. Moğol istilası ikibin yılı geçkin bir zaman boyunca değişmeyen bir kalıp içinde tezahür eden Avrasya’daki tarihi süreci sonlandırmış, kendi rengini vurmuştur. Bu istilanın öncesi ve sonrası tamamen farklıdır. Bunun Türk dil birliğinin sona ermesiyle eşzamanlılığı da böyle bir işaretleme yapmakta bize hak veriyor. Lakin Moğol istilasından sonraki dönem de tamamen Türk tarihinin öğesidir, hatta varis Cengizli devletleri tamamen Türk/Türkleşmiş yapılardır.

Öte yandan, dil birliğinin sona ermesi ile Moğol istilasının doğrudan bir ilgisi bulunmaz, buna karşılık geç Cengizli devletleriyle başat giden uluslaşma süreçlerinin dil veya lehçe sınırlarını keskinleştirdiği ve günümüzdeki görünümü ortaya çıkardığı gerçeğiyle karşı karşıyayız. Yani birliği ortadan kaldıran şey Moğol istilasının kendisi değil, sonraki çağlarda Avrasya sahasında etkinlik gösteren uzun ömürlü Cengizli ve Türkmen devletleri olarak gözüküyor.

Gerçekten de 15. yüzyılla birlikte günümüzdeki yapının nüveleri ortaya çıkıyor ve belli bir istikrar içinde bunu kemikleştiriyor. Öncelikle Orta Türkmenlik diye tarif etmek istediğimiz İran ve Azerbaycan çevresinin Türklüğü Cengizli döneminin tüm kalıntılarını atarak ayağa kalkıyor ve doğuya kapıları kapatıyor. Artık doğudan ne bir Timur geliyor ne de Şeybani Han gibi bunu deneyenler başarılı olabiliyor. Orta Türkmenlik devlet-mezhep mihverinde Batı Türkmenliğiyle de sınırları çiziyor. Öte yandan, daha erken başlayan bir süreçte Batı Türkmenliği Osmanlı’nın şahsında daha önce hiç görülmemiş bir yapıya ulaşıyor.

Orta Asya’da ise Timurluların son dönemlerinde günümüze kalacak yapı yerleşiyor. Özbeklerin Timurluları kovmasını sadece bu yapı içerisindeki bir iktidar değişikliği olarak görebiliriz. Bu yapı şimdiki Özbek kimliğini oluşturuyor ve pekiştiriyor. 15. yy’da Timurlu iktidar sahasının dışında kalmış bozkır bölgesindeki Cengizli soyundan hanların faaliyetleri ise günümüze Kazakları miras bırakıyor. Büyük ölçüde en baştan Moğolların müttefiki olmaları sayesinde birliklerini koruyan Kırgızlar da bu Kazaklaşma sürecinin ne tam içinde ne de dışında olarak şimdiki yurtlarına yerleşiyorlar. Altınorda sahasında ise süreç Tatar kimliğinin tüm Türk nüfusa teşmili şeklinde işliyor. Sadece bu kimliğin bir alt birimi olarak niteleyebileceğimiz, Kafkas bozkırlarındaki göçebe tarzın tezahürü olarak Nogaylık ortaya çıkıyor.

Biz bu süreçlerin kimlik ve dil bağlamındaki ürünlerinin belirginlikten öte kesinlik kazandığı dönemi ortak Türk döneminin sonu olarak işaretlemeyi öneriyoruz. Bunu kolaylık içerecek bir tarihlemeyle 1500 yılı olarak yazabiliriz. İlginç şekilde, bu dönemi takip eden çağ Türklüğün bütün tarih içindeki en muhteşem çağını teşkil eder. 16. yy Türk asrıdır. Atlas Okyanusu kıyılarına ulaşmış dünyanın en büyük devleti olan Osmanlı’nın Akdeniz devleti kimliği, en eski çağlardan beri Türk tarih sahnesine dâhil olan Macar ovasını da hariçte tutmuyordu. Safeviler tam manasıyla Türk bir devleti olarak İran ve çevresine hâkimdiler. Orta Asya’dan kovulan Timurlular Babür’ün şahsında Hindistan’da yüzyıllarca sürecek bir devlet kurmuşlardı. Orta Asya’nın güney/yerleşik şeridi Özbek, bozkır sahası ise Kazak hanlıklarının idaresindeydi. Cengizli iktidar mirasının sürdüğü Doğu Türkistan bağımsızdı. Altınorda sahasında ise yükselen Rusluk karşısında gerileme emareleri 15. yy’da çoktan kendini gösterse de, hala güçlü Tatar hanlıkları bulunuyordu. Ama artık ortak dönem bitmişti. 

Özetlersek, geniş açıdan bütün Türklerin bütün tarihleri Türk tarihinin konusunu teşkil eder. İşleyiş açısından ise yerelleşmenin kesin hatlarla yerleştiği 15. yy sonunu ortak Türk tarihinin sonu olarak belirlemeliyiz. Bunun öncesi, eğer tartışılacaksa ve itiraz edilecekse de, 12. yy öncesi günümüzdeki bütün Türklerin sahibi ve varisi olduğu tarihi dönemi teşkil eder. Bunlar birleştirici niteliktedir ve özel vurguyu hak eder. Bunları önemsemeyip sonraki dönemden kişi, olay ve olguları öne çıkartan yaklaşımlar haliyle ayrıştırıcı olacaktır. Elbette Atatürk veya Resulzade veya Osman Batur veya Alaş Orda veya Ceditçilik Türk dünyası bütünü açısından ayrıştırıcı değillerdir, olamazlar. Bu tarihi değerleri ortak Türk tarihi dönemi ile birlikte değerlendirmek gerekmektedir. Şahin Bey’in Gaziantep için önemi Samsun için öneminden haliyle fazla algılanacaktır. Aynı şekilde Atatürk de Türkiye için haliyle Azerbaycan’dan farklı bir yere sahiptir. Bu sadece doğal bir vurgudur. Birleştirici olan şey Atatürk’ü binlerce yıllık Türk tarihinin bir parçası, bu süreklilik içindeki bir zirve olarak görmek olacaktır. Yani iş milli tarihi yerel tarihe indirgememekte başlıyor. Milli tarih kökü çok derinlerdeki bir ortak tarihin bir dalıdır.

Bugün Türkçe veya Türk lehçeleri ve dilleri konuşan herkesi ‘Türk milleti’ tanımı altında toparlamak mümkün gözükmüyor. Konu diğer toplulukların Türk adını kullanıp kullanmaması değil, her coğrafyada bahsettiğimiz uluslaşma süreçlerinin sonucu olarak mevcut yapıların çıkmış olmasıdır. İsim birliği çok sonraki, belki acil ihtiyaç olmayan bir konudur. Zira bugün Slovak ve Slovenler aslında aynı ismi kullanıyorlar ama bu onların ayrı uluslar olmasını engellemiyor. Türk topluluklarındaki uluslaşma süreçlerini geri döndürmek gibi bir hedef de gerçekçi ve yerinde olmayacaktır. Bunun yerine ortak tarih vurgusu ile ‘fikirde birlik’ aşamasının tesisi daha elzemdir. Bunu doğal olarak ‘işte birlik’ takip edecektir. Fikirde ve işte birliğe kavuşmuş bir Türk dünyasında ‘dilde birlik’ hele de günümüzdeki iletişim ve etkileşim ortamlarında kendiliğinden gelecek bir neticedir.

Öte yandan, sırf bugün yaşanılan topraklarda hak iddia etmek için ortak tarihi görmezden gelerek eski dönemler ile mevcut topluluk arasında bağlantı kurmaya dönük çabaların tüm bu amaçların aleyhine sonuçlara götüreceği uyarısıyla yazımızı bitirmek istiyoruz. Albanların veya Partların Türklükle ilişkisinin araştırılması ayrı bir konudur, fakat Selçuklu dönemindeki gerçekliği görmeyerek şimdiki Azerbaycan ve Türkmenistan ahalisini sırasıyla doğrudan Alban veya Partlara bağlamak diğer Türk topluluklarıyla bağlantıyı koparacaktır. Bunun vaki gerçekliği inkâr eden bilim dışılığı ortadadır, ancak siyaset her zaman bilimselliği almadığı için, sahada büyük heyecan üretip fikirde ve işte kendi yolunu çizmiş ayrıştırıcı süreçlere zemin hazırlama tehlikesi bulunmaktadır. Bunu önlemenin yolu ortak tarihin birleştiriciliğine tutunmaktan geçmektedir.


Jimmy Carter

"Derin Amerika ne istiyor? Bu taleplerin başarı ile sonuçlanması mümkün mü? Öncelikli olarak dünyadaki en doğru ve en objektif seçim, Venezuela'da oluyor. Bizzat bunun tanığı oldum. Şimdi seçilmiş bir lideri 'diktatör' diyerek indirmeye çalışmak, elbette bize yabancı değil. Bunun benzerlerini Ortadoğu'da gerçekleştirdik ve o bölgeyi bataklığa çevirdik.Hepimizin bildiği SIR bunlar... Şimdi yeni düzen için öncelikli olarak Venezuela'dan çok Ortadoğu'da barışı organize etmeliyiz. Bu konuda da atmamız gereken tek adım, Türkiye ile ortaklık yapmak. Türkiye, bölgenin en güçlü ülkesi. Müslüman bir ülke olması, bölgedeki liderlik rolünü güçlendiriyor. Eğer Türkiye'nin taleplerini yerine getirmediğimiz takdirde, yeni bir dünya düzeni kurulamaz" 

 
"ABD içinde 99 akım vardır. 99'u da birbiriyle rekabet halindedir" 


Jimmy Carter, 

Büyük Sorular: Mehmet Genç...


“GÖBEKLİ TEPE YAYINLARI” HAKKINDA BAZI ÖNERİ VE HAYALLER, Bülent Ağaoğlu








“GÖBEKLİ TEPE YAYINLARI” HAKKINDA BAZI ÖNERİ VE HAYALLER




(220 madde)






İstanbul, 5.12.2016






EYÜP KİTABİYAT MERKEZİ

İçindekiler





Haz.: Bülent Ağaoğlu


DÜŞÜNCE / HAYAL ÜRETİLMESİ HAKKINDA

Ne gibi yayınlar yapılması gerektiği hususunda beyin fırtınası toplantıları düzenlenmesi.
Göbekli Tepe hakkındaki kitap, makale ve yazılardan Göbekli Tepe yayın faaliyetleri üzerine önerilerin derlenmesi.
“Göbekli Tepe hakkında yayınlarımız az” konusunda düşünce geliştirilmesi.
“Göbekli Tepe hakkında yerli akademik makale sayısı neden bu kadar az” konusunda çeşitli uzmanların ve düşünürlerin görüşlerinin alınarak bunların bir yayında toplanması.
Ekte yer alan “Yayın Türleri Listesi”nin Göbekli Tepe Yayınları için düşünce, öneri ve hayal üretilmesi çalışmalarında kullanılması.
Mevcut yayınlar hakkında sorular sorulması. Bunların bir dokümanda toplanması.
Göbekli Tepe hakkında “sorgulanmamış ezberler” yaklaşımıyla düşünce üretilmesi. Örneğin; …
Dünyada yayıncılık trendlerinin takip edilmesi ve Göbekli Tepe yayınları için bunların değerlendirilmesi.
Yıl başına ortalama kaç Göbekli Tepe kitabı  ve basılı makalesi yayınlanıyor? Bunun tespiti. Bu tespitin ne gibi faydaları olabileceğinin yazılması.
Göbekli Tepe hakkında kurulacak bir site aracılığıyla hayal derlenmesi.
Göbekli Tepe hakkındaki önerilerin her birisi için “olası faydası”, “neden” vs. çeşitli kriterlerle değerlendirme yapılması.
Göbekli Tepe hakkında çeşitli fikir yarışmalarının düzenlenmesi.
Hediyelik eşya sektörünün, inanç turizmi sektörünün  Göbekli Tepe hakkındaki düşünce, öneri ve hayallerinin derlenmesi.
Göbekli Tepe hakkında çok sayıda hayal, düşünce ve öneri üretilmesinin sağlanması.
TV ve radyolarda Göbekli Tepe hakkında yapılması gerekenler için düşünce geliştirilmesi.
Göbekli Tepe hakkında sorulabilecek soruların farklı kişiler tarafından ayrı ayrı listelenmesi.
Göbekli Tepe’nin simgesel büyüklükte çeşitli objeler olarak üretilmesi. Bunun için düşünce geliştirilmesi. “Nerelerde ve niçin bu objeler kullanılmalı?”
Ayrı ayrı seçilen kişilerin Göbekli Tepe kitaplarından seçilecek olanları okumalarının sağlanması. Bunu yaparken gözlemlerini, düşüncelerini, hayallerini vs. not etmeleri. Daha sonra bunların değerlendirilmesi.
İnovasyon sitelerinde Göbekli Tepe hakkında öneri üretiminin sağlanması. (İş dünyası konulu bir örnek: http://www.acikinovasyon.com/  )
Göbekli Tepe hakkında binlerce hayal üretilmesi ve bunlardan seçileceklerin bir kitapta toplanması.
Göbekli Tepe hakkında üretilecek önerilerden öncelikli olanların bir ortak akıl heyeti tarafından tespit edilmesi.
Ufku geniş insanlardan oluşacak bir heyet tarafından Göbekli Tepe hakkında hayaller üretilmesi.
Göbekli Tepe hakkında ticari olan ve olmayan video üretenlerin tecrübelerine başvurulması.
Promosyon sektörünün Göbekli Tepe hakkında hayal üretmesinin sağlanması.
Turizm sektörünün Göbekli Tepe hakkında hayal üretmesinin sağlanması.
Arkeologların Göbekli Tepe hakkında hayal üretmesinin sağlanması.

ETKİNLİKLER DÜZENLENMESİ HAKKINDA

Yarışmalar

Göbekli Tepe hakkında çeşitli fikir yarışmalarının düzenlenmesi.
2 yılda bir fotoğraf yarışması düzenlenmesi.
Göbekli Tepe’de dönemin hayatının hayal edilerek resmedilmesi konulu yarışma düzenlenmesi. (Bir örnek: http://www.sanliurfaguncel.com/kultursanat-haberleri-gobeklitepede-yasam-hayal-edilerek-resmedildi-78362.html  )
Göbekli Tepe hakkında şiir, roman, hikaye, deneme vs. yarışmaları düzenlenmesi.
Göbekli Tepe logo yarışması düzenlenmesi.
Çocuklar arasında Göbekli Tepe resimleri yarışması düzenlenmesi.
Göbekli Tepe resimleri yarışması düzenlenmesi.
2 yılda bir Göbekli Tepe eser yarışması düzenlenmesi. Dünyanın bütün ülkelerinden katılımın mümkün olması.

Diğerleri

Dünyada yapılacak olan din sempozyumlarına Göbekli Tepe konulu tebliğlerle katılınması.
İlahiyat Fakültelerinde Göbekli Tepe konulu bir yayının bedelsiz olarak dağıtılması.
Turizm lisans öğrencilerine Göbekli Tepe hakkında hazırlanacak kitapçığın bedelsiz olarak dağıtılması.
Türkiye’ye gelen turistlere Göbekli Tepe kitapçığının verilmesi.
Webde Göbekli Tepe dijital arşivinin kurulması.
Dünyada benzeri yerler hakkında ne gibi yayın faaliyetlerinin yapıldığı hakkında bilgi toplanması.
Yerli-yabancı kitap fuarlarında Göbekli Tepe standı kurulması.
Turist rehberlerine Göbekli Tepe kitapçığı verilmesi.
Göbekli Tepe hakkında mevcut kitaplardan seçilecek olanların veya yazdırılacak olanların gazeteler tarafından promosyon olarak verilmesi.
Göbekli Tepe hakkında tirajı en yüksek ilk 5 kitabın tespit edilmesi.
Göbekli Tepe hakkında Türkçe eser verenlerin isimlerinin listelenmesi.
Göbekli Tepe hakkındaki yayınların, mesela 20 sene sonraki durumunun geleceği nokta için simülasyon yapılması.
Wikipedia’nın mevcut web sitelerinin Göbekli Tepe’nin tanıtımı için değerlendirilmesi.
Şanlıurfa, İstanbul ve Ankara’da Göbekli Tepe İhtisas Kütüphanesi kurulması.
Göbekli Tepe yayınları hakkında kısa, orta ve uzun vadeli planlar hazırlanması.
Türkiye’deki arkeoloji öğrencilerine Göbekli Tepe Kaynakçası hediye edilmesi veya web’e konulacak Göbekli Tepe Kaynakçası’ndan öğrencilerin haberdar edilmesi.
Ülkemizdeki tüm kitap fuarlarında mevcut tüm Göbekli Tepe kitaplarının bir standta tanıtılması.
Göbekli Tepe hakkında çıkan her yeni kitabın anında basın-yayın organlarında etkili tanıtımının sağlanması.
Göbekli Tepe hakkında günümüze kadar kitap yazanlara çeşitli armağanlar verilmesi.
Bulmacalarda Göbekli Tepe’nin de sorulması.
Ülkemizde ve dünyada Göbekli Tepe hakkında kitap yayınlayan yayınevlerine armağanlar verilmesi.
Ülkemizde Göbekli Tepe hakkında kitap ve makale yazanların katılacağı paneller düzenlenmesi.
Gazetelerde ve dergilerde Göbekli Tepe’ye ilginin sıcak tutulmasının sağlanması.
Ülkemizin “en önemli” arkeolojik değerlerinin, tarihi eserlerinin (anıtlarının) tanıtımı konulu sempozyumlar düzenlenmesinin sağlanması.
Din konulu uluslar arası bibliyografik veritabanlarında Göbekli Tepe hakkındaki yayınların yer almasının sağlanması.
Göbekli Tepe’nin İmam Hatip Okulları öğrencilerine tanıtımının sağlanması.
Göbekli Tepe hakkında web’de dijital kopyası yer alan kitap ve makalelerin toplam sayısı nedir?
Türkiye’de mevcut basın-yayın mesleki kuruluşlarına mektup gönderilerek Göbekli Tepe tanıtımı konusunda desteklerinin ve görüşlerinin talep edilmesi.
Göbekli Tepe tanıtımı sempozyumu düzenlenmesi.
Ülkemizde seçilecek birkaç kütüphanede açık raf sisteminde Göbekli Tepe konulu kitaplara yan yana yer verilmesinin sağlanması.
Verimli şekilde değerlendiremediğimiz varlıklarımız hakkında kütüphane kurulması.
Gazetelerin çıkarmakta olduğu kitap eklerinde Göbekli Tepe hakkında çıkan tüm kitapların tanıtılmasının sağlanması.
Dünya’da din üzerine düzenlenecek toplantı temelli etkinliklerin (kongre, sempozyum, çalıştay vs.) Şanlıurfa’da yapılmasının sağlanması.
Gönüllü kuruluşların (STK’ların) Göbekli Tepe ile ilgili etkinlikler yürütmelerinin sağlanması.
Youtube vs. video web kaynaklarında mevcut Göbekli Tepe hakkındaki videoların (belgeseller vs.) görüntülenme sayılarının artmasının sağlanması.
Göbekli Tepe denildiğinde yabancıların aklına Türkiye’nin gelmesinin sağlanması.
Göbekli Tepe denildiğinde yabancıların aklına Şanlıurfa’nın gelmesinin sağlanması.
Türkiye denildiğinde yabancıların aklına Göbekli Tepe’nin de gelmesinin sağlanması.
TV yarışma programlarında Göbekli Tepe hakkında sorular sorulması.
Göbekli Tepe hakkında yurtdışında ve ülkemizde sergiler düzenlenmesi.
Miniatürk’te Göbekli Tepe’nin de yer alması.
Yurtdışında Miniatürk tarzı sergilerde Göbekli Tepe’nin de yer alması.
Göbekli Tepe kitapları ve dergi özel sayıları sergisi düzenlenmesi.
Her gün Göbekli Tepe hakkında çıkan yerli ve yabancı haberlerin ve yazıların aranması ve kayıtlarının tutulması.
Online tam metin kitap (e-kitap) veritabanlarında Göbekli Tepe hakkındaki kitapların yer alması.
Konusu Göbekli Tepe olmayan kitaplarda ve makalelerde Göbekli Tepe hakkında ilgili sayfaların tespit edilmesi.
Göbekli Tepe’nin dünyanın önemli konularından birisi haline gelmesinin sağlanması.
Göbekli Tepe hakkında kampanyalar hazırlanması.
Göbekli Tepe hakkında konferanslar verilmesinin sağlanması. (Bir örnek: http://sanat-magazin.com/program/29-ekim-cumartesi-gunun-konferansi/  )

YAYINLAR HAZIRLANMASI HAKKINDA

Dergi

Yılda 3 kez İngilizce Göbekli Tepe dergisi yayınlanması: (1) Akademik dergi; (2) Popüler dergi.
Göbekli Tepe hakkında dergi özel sayıları yayınlanması.

Görsel

İlgili belgesellerin çoğalması.
Filmler hazırlanması.
Animasyonlar hazırlanması.
Çizgi filmler hazırlanması.
Göbekli Tepe tablolarının (resim) üretilmesinin sağlanması.
Ressamların Göbekli Tepe’ye davet edilerek tablo hazırlamalarının teşvik edilmesi.
Göbekli Tepe çizimlerinin üretilmesinin sağlanması.
Mevcut Göbekli Tepe animasyonlarının tespit edilip listelenmesi ve yenilerinin üretimi için çalışmalar yapılmasının sağlanması.
Göbekli Tepe hakkında  bilgisayar oyunları hazırlanması.

Harita

Katlanır harita yayınlanması. (Şimdiye kadar tespit edemedim).

Karikatür

Göbekli Tepe hakkında karikatürler yayınlanması.

Kitap 

Çocuklar için kitapçık (broşür) yayınlanması.
Prestij kitabı hazırlanması ve çeşitli dillerde yayınlanması.
e-kitaplar hazırlanması.
2 yılda bir Göbekli Tepe eser yarışması düzenlenmesi. Dünyanın bütün ülkelerinden katılımın mümkün olması.
Kitap olarak Göbekli Tepe Kaynakçası hazırlanması. (1) Klasik künyeli kaynakça; (2) Özetli Kaynakça; (3) Eleştirmeli kaynakça.
Kısa, az ve öz Göbekli Tepe kitapçığı hazırlanması.
Göbekli Tepe’yi  tanıtıcı turistik yayınların çok sayıda dilde ayrı ayrı yayınlanması.
Çeşitli dillerde kısa, az ve öz kitapçıklar yayınlanması.
Göbekli Tepe hakkında “Görsel Not Tutma (Visual Note Taking)” yöntemiyle kitapçık yayınlanması. (Konu hakkında bir yazı: http://tinaztitiz.com/6547/6547/  )
Yayınlarda yer alan metinlerden önemli denilebilecek olanların toplanması, seçilmesi ve bunların bir kitapta toplanması.
Göbekli Tepe fotoğrafları kitabı yayınlanması.
“Basında GT” başlıklı Türkçe, İngilizce ve Almanca 3 ayrı kitap yayınlanması.
“Köşe yazılarında GT” başlıklı Türkçe-İngilizce ve Almanca 3 ayrı kitap yayınlanması.
Göbekli Tepe konulu röportajların bir kitapta toplanması.
Hikaye tarzı anlatımla kitapçıklar hazırlanması.
“Göbekli Tepe ve Din” konulu çeşitli dillerde kitaplar hazırlanması.
“Sayılarla GT” kitapçığı hazırlanması.
Göbekli Tepe hakkında yabancı kitapların Türkçe çevirilerinin yapılarak yayınlanması.
Göbekli Tepe hakkındaki makalelerden seçilenlerin bir kitapta yayınlanması (Türkçe-İngilizce-Almanca)
Göbekli Tepe hakkında seçilen 100 yerli-yabancı haberin Türkçe-İngilizce ve Almanca 3 ayrı kitapta yayınlanması.
Çeşitli dillerde Göbekli Tepe konulu çizgi romanlar yayınlanması.
“Göbekli Tepe’nin önemi” başlıklı bir kitapçık hazırlanması.
Cep kitapların yayınlanması.
Çeşitli dillerde turistik kitapların yayınlanması. (Şu anda hiç yok).
“Dünyanın en gizemli, en çarpıcı 10 tarihsel anıtı” kitabının yayınlanması.
Dünyanın en gizemli, en çarpıcı tarihsel anıtları hakkındaki yayınların kaynakçasının hazırlanması.
Göbekli Tepe’nin ilgili olduğu her bir konu alanı (Din, arkeoloji vs.) hakkında; Kitap yayınlanması (Monografi) / Konu ile ilgili makalelerin derlenip ayrı bir kitapta yayınlanması.
Her bir yayının incelenerek alıntı olarak cümleler seçilmesi ve bunların geniş bir kitapta yayınlanması.
“Tarihin Sıfır Noktası Göbekli Tepe” ve “Zamanın Sıfır Noktası Milion Taşı” kitaplarının turistlere yönelik olarak hazırlanması.
Bulunan objelerin fotoğraflarının bir kitapta yayınlanması.
Göbekli Tepe hakkındaki makalelerden “öz” ü (özet, abstrakt) olanların bu bölümlerinin bir kitapta derlenmesi.
Göbekli Tepe hakkındaki kitap ve dergi makalelerinin listesinin hazırlanması. Bunların dillere göre düzenlenmesi.
Göbekli Tepe hakkındaki kitapların “İçindekiler” sayfalarında yer alan başlıkların da Göbekli Tepe Kaynakçası için indekslenmesi.
Göbekli Tepe hakkındaki akademik makalelerin bir kitapta yayınlanması.
Göbekli Tepe hakkında yayınlanan haberlerin bir dokümanda derlenmesi.
Türkiye’deki en önemli 10 antik dönem anıtına ilişkin kitap hazırlanması ve yayınlanması.
Yabancı dillerdeki Göbekli Tepe hakkındaki kitapların ve makalelerin Türkçe’ye çevrilip yayınlanmasının sağlanması.
Göbekli Tepe hakkında bir başyapıt hazırlanması.
“Tarihin 10 [veya 20 veya 100] Gizemi” adıyla hazırlanacak eserlerde Göbekli Tepe’nin de yer almasının sağlanması.  (Mesela http://www.hurriyet.com.tr/icinde-ne-oldugu-en-cok-merak-edilen-tarihin-10-gizemi-40088380  adlı haberde yer almamış ).
Göbekli Tepe hakkında mevcut tek tezin kitap olarak yayınlanması.
Yayınevlerinin Göbekli Tepe hakkında kitap yayınlamalarının sağlanması.
Türkiye Tarihi Anıtlar Ansiklopedisi hazırlanması ve yayınlanması.
Her sene, yeni yayınlanan Göbekli Tepe hakkındaki yerli-yabancı makalelerin bir kitapta derlenip basılması.
Dünyanın en önemli keşiflerini içeren  bir kitap hazırlanması (Mesela; “100 önemli keşif”) ve bu yayında Göbekli Tepe’ye yer verilmesinin sağlanması.
Göbekli Tepe hakkında yayınlanan her bir kitap ve makalenin katkılarının tespit edilmesi ve bunların bir kitapta derlenmesi.
Tanıtma Kaynakçası hazırlanması.
Din Kaynakçası hazırlanması.
Göbekli Tepe Ansiklopedisi hazırlanması.
İnanç Turizmi kaynakçası (Dünya ve Türkiye İtibariyle) hazırlanması.
Göbekli Tepe ile bağlantılı konular hakkında özet bir yayın hazırlanması. Bu yayında Göbekli Tepe ile ilişkili konuların bağlantısının açıklanması. Mesela; Göbekli Tepe ve Arkeoloji / Göbekli Tepe ve Tarih / Göbekli Tepe ve Eskiçağ Tarihi / Göbekli Tepe ve Kozmoloji / Göbekli Tepe ve Turizm / Göbekli Tepe ve Sınır Ötesi / Göbekli Tepe ve Gizem / Göbekli Tepe ve Din.
Turizm Kaynakçası hazırlanması.
Göbekli Tepe kitaplarının renkli kapak resimlerini içerecek şekilde her birisini kısaca tanıtacak bir “Göbekli Tepe Kitapları Kataloğu’nun Türkçe ve İngilizce iki ayrı kitapçık olarak yayınlanmasının sağlanması.
Göbekli Tepe’yi kapak yapan dergilerin tespiti ve kapak görsellerinin bir kitapçıkta toplanıp yayınlanması.
Göbekli Tepe hakkında özel sayı yayınlamış dergilerde yer alan yazıların bir kitapta toplanması.
“Anadolu’nun İlkleri” kitabı hazırlanması ve kapağında Göbekli Tepe’nin yer alması.
“Dünyanın İlkleri” kitabının hazırlanması ve kitap kapağında kolaj yapılarak Göbekli Tepe’ye de yer verilmesi.
Mabetler (Tapınaklar) kitabı hazırlanması ve Göbekli Tepe görselinin kitabın kapağında yer alması.
Birkaç dilde “Din” kitabı hazırlanması ve Göbekli Tepe görselinin kitap kapağında yer alması.
Göbekli Tepe hakkındaki kitap ve makalelerin İngilizce olarak da yayınlanması.
Mevcut ve bundan sonra çıkacak olan kitapların e-kitap formatında da yayınlanmasının sağlanması.
Göbekli Tepe Sözlüğü hazırlanması.
Göbekli Tepe hakkında boyama kitabı hazırlanması.
Kültür varlıkları  hakkında yayınlanacak kitaplarımızda Göbekli Tepe’nin kapsamlı bir şekilde yer almasının sağlanması.
İngilizce olarak yayınlanabilecek eserler konusunda bir öncelik listesi oluşturulması.
Ülke çapında yapılacak etkinliklerle derlenebilecek hayaller dokümanının İngilizce olarak da yayınlanması.

Madde

Tüm web ansiklopedilerinde Göbekli Tepe hakkında madde yer almasının sağlanması.

Makale

Dini yerli ve yabancı dergilerde Göbekli Tepe hakkında makaleler yayınlanması.
Göbekli Tepe hakkında Türkiye’de sadece 1 tez hazırlanmış. Bunun nedenlerini irdeleyen bir makale hazırlanması.
Göbekli Tepe hakkındaki kitap eleştirmelerinin, değerlendirmelerinin ve incelemelerinin listesinin hazırlanması.
Göbekli Tepe hakkında dokümantasyon merkezlerinin kurulmasının yararlarına ilişkin bir makale hazırlanması.
Gazetelerin seyahat eklerinde çıkan Göbekli Tepe hakkındaki haberlerin tespiti ve içeriklerinin değerlendirilmesi ve akabinde bir makalede yayınlanması.
Anadolu’daki en önemli yerleşimlerin ve buluntuların zaman çizelgesinin derlenerek yayınlanması.
Dünyadaki en önemli arkeolojik buluntuların zaman çizelgesinin hazırlanıp yayınlanması.
Göbekli Tepe tanıtımı hakkında günümüze dek yapılan etkinliklerin listelenmesi.
Türkiye’nin en önemli arkeolojik buluntularının tanıtımı için günümüze dek yapılanlar hakkında makaleler hazırlanması.
“Göbekli Tepe ve Sorgulanmamış Ezberler” konulu bir makale hazırlanması.
Göbekli Tepe hakkında Türkçe makale sayısının artması: Bunun için, Göbekli Tepe hakkında yazılabilecek makalelere ilişkin bir liste hazırlanması. Ayrıca Göbekli Tepe’nin hangi konu alanlarıyla ilgili olduğunun, örneklerle anlatan bir makale hazırlanması.
BT neden açık olarak kalmadı da toprak altında gömülü kaldı? Bunun cevaplarının bir dokümanda verilmesi.

Rapor

Göbekli Tepe literatürü hakkında her yıl değerlendirme raporları yayınlanması.
Her sene yayınlar hakkında rapor yayınlanması.
G20 ülkelerinin ulusal kütüphanelerinde mevcut Göbekli Tepe konulu kitapların künyeleri (isimleri) ve sayıları hakkında rapor hazırlanması.
Türkiye’nin önde gelen kütüphanelerinde ve tüm üniversitelerinde mevcut Göbekli Tepe konulu kitapların isimleri ve sayıları hakkında rapor hazırlanması
“G20 ülkelerinde önemli, tarihi eserlerin tanıtımı için neler yapıldı / yapılmakta” konusunda bir rapor hazırlanması.
Yerli ve yabancı basında çıkan haberlerin tespit edilmesi sonucu oluşacak listenin sayısal dağılım tablosunun hazırlanması. Bulguların yazılması ve yorumlarda bulunulması.
Göbekli Tepe hakkındaki yayınların sayısal dağıtım tablosunun hazırlanması.
Dünyanın en önemli tarihi anıtları hakkında karşılaştırmalı tablo hazırlanması.
Göbekli Tepe ve benzeri arkeolojik keşiflerin tanıtımı için ne gibi yayın faaliyetlerinin yapıldığı hakkında rapor hazırlanması.
Ülkemizde inanç turizmi konulu yayınların profilinin hazırlanması.
Tüm web imkanlarının (web siteleri, sayfaları, facebook, twitter vs.) Göbekli Tepe için kullanılması hakkında mevcut durumu anlatan, değerlendiren ve analiz eden bir raporun hazırlanması.
Çıkmış haberlerin 3 ayda bir tablolar eşliğinde raporunun hazırlanması.

Tez 

Tezlerin çoğalması.
Yabancı tezler hazırlanması için teşvik mekanizması düzenlenmesi.
Göbekli Tepe hakkında yabancı tezlerin çoğalmasının sağlanması.

Web

Wikipedia’da her bir konu disiplini ve Göbekli Tepe ilişkisi hakkında madde yazılması.
Göbekli Tepe hakkında dört dörtlük bir web sitesi kurulması ve 1. Derece önem verilerek güncelleştirilmesi.
Göbekli Tepe Kaynakçası’nın kurulabilecek web sitesinde yayınlanması.
Göbekli Tepe hakkındaki kitapların “İçindekiler” sayfalarının webde yayınlanması.
Tam metin ve bibliyografik veritabanlarında uygulanan en yeni tekniklerin web’de düzenlenebilecek Göbekli Tepe Kaynakçası’na uygulanması ve bu yeni tekniklerin devamlı takip edilerek değerlendirilmesi.
Göbekli Tepe Kaynakçası’nın web’de, çok sayıda raporlamayı mümkün kılacak şekilde yapılandırılması. (Örnekler:….)
Wikipedia’da kısa, az ve öz bir şekilde madde madde yazı yayınlanması. (Şu anda Göbekli Tepe hakkında en önemli bigileri içeren bir metin yok mu?)
Web’de  yayınlanabilecek kaynakça için tasnif değişkenlerinden bir örnek; akademik kaynaklarda yayınlanmış yazılar – Popüler kaynaklarda yayınlanmış yazılar.
Wikipedia’daki Göbekli Tepe maddesinin geliştirilmesi. Özel önem verilerek güncelleştirme yapılması.
Wikipedia’daki Göbekli Tepe maddesine “Kaynakça” başlığı eklenmesi ve ileride yayınlanabilecek Göbekli Tepe Kaynakçası’nın burada künyesinin yer almasının sağlanması.
Verimli şekilde değerlendiremediğimiz varlıklarımız hakkında web sitesi kurulması.

Diğerleri

“Göbekli Tepe’ye nasıl turist çekeriz” konusunda sempozyumlar düzenlenmesi, tezler, makaleler vs.  hazırlanması.
“Göbekli Tepe’ye nasıl turist çekeriz” konusunda  tezler, makaleler vs.  hazırlanması.
Göbekli Tepe hakkında yabancı yayınların çoğalması için teşvik mekanizması kurulması.
Akademik makalelerin çoğalması için teşvikler verilmesi.
Mevcut Göbekli Tepe yayınlarının değerlendirilmesi.
İlk yayından günümüze kadar olan yayınların sayısal dağılımına ilişkin tabloların hazırlanması, bulguların ortaya konulması, yorumlarda bulunulması.
İlgili ansiklopedi maddelerinin bir yayında toplanması.
Göbekli Tepe Kronolojisi hazırlanması.
Göbekli Tepe tanıtım ihtiyaçları ve ilgili sorunları hakkında yayınlar hazırlanması.
Göbekli Tepe Kaynakçası’nın konu başlıklarına göre düzenlenmesi.
Dünyanın en gizemli, en çarpıcı tarihsel anıtları hakkındaki yayınların kaynakçası hazırlanırken bu kitaplarda Göbekli Tepe hakkındaki mevcut ilgili sayfaların tespiti.
Bundan sonra çıkacak “keşifler” konulu yayınlarda Göbekli Tepe’ye yer verilmesinin sağlanması.
Yayınlarla insanlarımızın Göbekli Tepe’yi bilmelerinin sağlanması.
Göbekli Tepe hakkındaki tüm yayın türlerindeki malzemelerin tirajlarının listelenmesi. Bunların liginin kurulması.
Tiyatro oyunlarının hazırlanması.
Göbekli Tepe hakkında kitap, makale, tez vs. hazırlayan yerli ve yabancı kişilerle röportajlar yapılması.
Geçmişten günümüze kadar verimini gereken düzeyde alamadığımız çeşitli varlıklarımız hakkında yayınlar hazırlanması.
Göbekli Tepe hakkında fıkra üretilmesinin sağlanması.
“Göbekli Tepe ve Din” konulu yeni yazılı eserler hazırlanması.
Göbekli Tepe hakkında “Sıkça Sorulan Sorular” (FAQ) dokümanı hazırlanması.

ÇEŞİTLİ

“Büyük bir organizasyon ve hayal gücünün eseri olan Göbeklitepe bu büyüklükteki en eski anıt, ilklerin ötesinde, birçok anlamda tarihin sıfır noktasını oluşturuyor.” https://www.dogusgrubu.com.tr/tr/tarihin-otesinde-gobeklitepe






EK: YAYIN TÜRLERİ LİSTESİ



Afiş
Akademik Dergiler
Akademik Kitaplar
Akademik Yayınlar
Albüm
Almanak
Animasyon
Ansiklopedi
Ansiklopedi Maddesi
Antoloji
Araştırma makaleleri
Asetat
Atlas
Ayrı Baskı
Ayrıbasım
Bant
Basılı Dergiler
Basılı yayınlar
Basılmamış çalışma
Basma Eserler
Basma Kitaplar
Basmalar
Bildiri
Bilgi Kaynakları
Bilgisayar Çıktısı
Bilgisayar Dosyası
Bilgisayar Oyunu
Bilimsel Yayınlar
Blog
Bölgesel süreli yayın
Broşür
Bulmaca
Bülten
CD
CD-ROM
Cep Kitabı
Çalışma Yaprakları
Çıktı
Çizgi Film
Çizgi Roman
Çizim
Çoğaltma
Daktilo
Davetiye
Dergi
Derleme makaleleri
Ders Kitapları
Dia
Dijital Dergi
Dijital Gazete
Dijital Kitap
Dijital kopya
Dijital yayın
Disk
Disket
Duyuru
DVD
e-doküman
e-gazete
Eğitsel Oyun
e-Harita
E-Kitap
El İlanı
El Kitabı
El Yazması
Elektronik Dergi
Elektronik Doküman
Elektronik Gazete
Elektronik Kaynak
Elektronik Kitap
Elektronik Kitap
Elektronik Yayın
e-müzik
E-Portfolyo
Etkileşimli Multimedya
e-video
E-Yayınlar
Ferman
Figür
Film
Fotoğraf
Fotoğraf Negatifi
Fotokopi
Gazete
Gazete Kupürü
Gerçek Nesne ve Modeller
Görsel malzeme
Görsel Yayınlar
Grafik
Grafik Görüntü
Gravür
Gravür
Gri yayın
Haber
Harita
Hat
İlan
İllüstrasyon
İmaj
İnsert
İnternet Kaynağı
İnternet sitesi
Karikatür
Kartografik Materyal
Kartpostal
Kaset
Katalog
Kesik
Kesme, katlama-yapıştırma materyalleri
Kılavuz
Kit
Kitap
Kitapçık
Kitapdışı Materyal
Kompakt Disk
Kompüter Dosyası
Konferans Metinleri
Konferans Posteri
Kupür
Levha
Madde
Magazin Dergiler
Makale
Mikrofiş
Mikroform
Multimedya (Çoklu Ortam-Ses-Video-Resim-Grafik)
Müzik  
Müzik Notası
Nadir Eser
Negatif
Oyun
Oyun
Ön Baskı
Pankart
Para
PDF dokümanı
Periyodik
Piyes
Plak
Plaket
Plan
Popüler Dergiler
Popüler Yayınlar
Poster
PPS dokümanı
Proje
Pul
Radyo Yayını
Rapor
Rehber
Resim
Resimli Kitap
Röportaj
Röprodüksiyon
Ses Kaseti
Ses Kaydı
Sesli Kitap
Söyleşi
Süreli Yayın
Tablo
Takvim
Tam metin
Tebliğ
Teksir
Televizyon Programları
Tepegöz Asetatları
Tez
TV Yayını
VHS
Video
Video kaseti
Web sayfası
Web sitesi
Word dokümanı
XLS dokümanı
Yansı
Yap-Bozlar
Yaygın süreli yayın
Yayınlanmamış çalışma
Yazıcı Çıktısı
Yazmalar
Yerel süreli yayın
Yıllık