(Birinci Taş)
Batı Yüzü
[1] Bilge Tonyukuk ben özüm Tabğaç ilirige kılındım. Türk
budun Tabğaçka körür erti.
[2] Türk Budun kanın bulmayın Tabğaçda adrıldı, kanlandı.
Kanın kodup Tabğaçka yana içikdi. Terigri anca timiş erinç: Kan birtim,
[3] kanırigın kodup içikdirîg. İçikdük üçün Terigri ölütmiş
erinç. Türk budun ölti, alkındı, yok boldı. Türk Sir budun yirinte
[4] bod kalmadı. Ida taşda kalmışı kubranıp yiti yüz boldı.
İki ülügi atlığ erti, bir ülügi yadağ erti. Yiti yüz kişig
[5] uduzuğma uluğı şad erti. Yağ[ğ]ıl tidi. Yağmışı ben
ertim. Bilge Tonyukuk. Kağan mu kılayın1 tidim. Sakındım. Toruk bukalı semiz
bukah arkada
[6] börigser1, semiz buka torak buka tiyin bilmez ermiş
tiyin anca sakındım. Anda kisre teıfgri bilig birtük üçün özüm ök kağan
kıldım.2 Bilge Tonyukuk Boyla Bağa Tarkan
[7] birle İltiriş Kağan boluyın biriye Tabğaçığ örîgre
Kıtariyığ yırıya Oğuzuğ öküş Ök ölürti. Bilgesi çabışı ben ök ertim. Çoğay
kuzin Kara Kumuğ olurur ertimiz.
Güney yüzü
[1] Kiyik yiyü tabışğan yiyü olurur ertimiz. Budun boğuzı
tok erti. Yağımız tegre ocuk teg erti, biz isig ertimiz. Anca olurur erkli
Oğuzdındın körüg kelti.
[2] Körüg sabi antağ: Tokuz Oğuz budun üze kağan olurtı tir.
Tabğaçğaru Kum serigünüg ıdmış. Kıtariyğaru Torigra Esimig ıdmış. Sab anca
ıdmış: Azkıriya Türk [budun?]
[3] yonyur ermiş, kağanı alp ermiş ayğuçısı bilge ermiş, ol
iki kişi bar erser sini Tabğaçığ ölürteçi tir men, örigre Kıtariyığ ölürteçi
tir men, bini Oğuzuğ
[4] ölürteçi ök tir men, Tabğaç biridin yan teg, Kıtariy
örigdin yan teg, ben yırıdınta yan tegeyin, Türk Sir budun yirinte idi
yorımazun, usar idi yok kılalım3
[5] tir men. 01 sabığ eşidip tün udısıkım kelmedi küntüz
olursıkım kelmedi. Anda ötrü kağanıma ötüntüm. Anca ötüntüm: Tabğaç Oğuz
Kıtariy bu üçegü kabış[s]ar
[6] kaltaçı biz. Öz içi taşın tutmış teg biz. Yuyka erkli
tupulğalı ucuz ermiş, yinçge erklig üzgeli ucuz. Yuyka kalın bolsar tupulğuluk
alp ermiş Yinçge
[7] yoğun bolsar üzgülük alp ermiş. Örigre Kıtariy-da biriye
Tabğaçda kurıya kundınta yırıya Oğuzda iki üç birig sümüz kelteçimiz bar mu ne?
Anca ötündüm.
[8] Kağanım [ben] özüm Bilge Tonyukuk ötüntük ötünçümün
eşidü birti. Köriglürigçe uduz tidi. Kök Örigüg yoğuru Ötüken yışğaru uduztum.
İrigek kölükün Toğlada Oğuz kelti.
[9] [Süsi üç birig] ermiş. Biz iki birig ertimiz.
Sürigüşdümüz. Terigri yarlıkadı, yariydımız. Ögüzke tüşdi. Yariyduk yolta yime
ölti kök. Anda ötrü Oğuz kopun kelti.
[10] Türk budunuğ Ötüken yirke ben özüm bilge Tonyukuk
Ötüken yirig konmış tiyin eşidip biriyeki budun kurıyakı yırıyakı öriğreki
budun kelti.
Doğu Yüzü
[1] İki birig ertimiz. [İki] süm[üz b]oldı. Türk budun
k[ılınğa]lı Türk kağan olurğalı Şantung balık[k]a taluy ögüzke tegmiş yok
ermiş. Kağanıma ötünüp sü iltdim.
[2] Şantung balıkka taluy ögüzke tegürtim. Üç otuz balık
sıdı. Usın bunda ıtu yurtda yatu kalur erti. Tabğaç kağan yağımız erti. On Ok
kağanı yağımız erti.
[3] Artjukı Kırkız] küç[lüg kağan yağımız] boldı. Ol üç
kağan ögleşip Altun Yış üze kabışalım timiş. Anca ögleşmiş: Örigre Türk
kağanğaru sülelim timiş. Arigaru sülemeser kaçan [n]erîg erser ol bizni,
[4] [kağanı alp ermiş] ayğuçısı bilge ermiş, kaçan [n]erig
erser ölürteçi kök. Üçegün kabışıp sülelim, idi yok kılalım1 timiş. Türgiş
kağan anca timiş: Bening budunum anda erür timiş.
[5] [Türk budunı yime] bulğanç [o] [timi]ş, Oğuzı yime
tarkınç ol timiş. Ol sabin eşidip tün yime udısıkım kelmez erti, kün yime
olursıkım kelmez erti. Anda sakındıma.
[6] [İlk Kırkızk]a sü[les]er [yig er]miş tidim-Kögmen yolı
bir ermiş. Tumış tiyin eşidip bu yolun yorısar yaramaçı tidim. Yirçi tiledim.
Çölgi Az en bultum.
[7] Eşit[t]im: Az yir y[olı?] Anı b[irle … er]miş, bir at
orukı ermiş, anın barmış. Arigar aytıp bir atlığ barmış tiyin ol yolun yorısar
unç tidim. Sakındım. Kağanıma
Kuzey Yüzü
[1] ötündüm. Sü yorıtdım. At altın tidim. Ak Ter-mil keçe
oğurkalatdım. At üze birtüre kanğ sökdiim. Yukaru at yete yadağın ığaç tutunu
ağturdum. Örigreki er
[2] yoğuru [ıdıp] ı bar baş aşdımız. Yubulu inti-miz. On
tünke yantaki tuğ ebirü bardımız. Yirçi yir yarigılıp boğuzlandı. Burigadıp
kağan yelü kör timiş.
[3] Anı subk[a] bard[ımız]. Ol sub kodı bardımız. Aşanğalı
tüşürtümüz. Atığ ika bayur ertimiz. Kün yime tün yime yelü bardımız. Kırkızığ
uka bas-dımız.
[4] [Usın] sürigügün açdımız. Kanı süsi
tirilmiş-Süngüşdümüz, sançdımız. Kanın ölürtümüz. Ka-ğanka Kırkız budunı
içikdi, yükünti. Yariydımız, Kögmen yışığ ebirü keltimiz.
[5] Kırkızda yandımız. Türgiş kağanda körüg kelti. Sabi
anteg: Örigdin kağanğaru sü yorılım timiş; yorımasar bizni, kağanı alp ermiş
ayğuçısı bilge ermiş, kaçan [n]erig erser
[6] bizni ölürteçi kök timiş. Türgiş kağanı taşıkmış tidi.
On Ok budunı kalışız taşıkmış tir. Tabğaç süsi bar ermiş. 01 sabığ eşidip
kağanım ben ebgerü tüşeyin tidi.
[7] Katun yok bolmış erti. Anı yoğlatayın tidi. Sii barırfg
tidi, Altun yışda olururig tidi. Sü başı İnel Kağan Tarduş şad barzun tidi.
Bilge Tonyukukka barfga aydı.
[8] Bu siig ilt tidi. Kıyınığ körîglürigçe ay, Ben sarîga ne
ayayın tidi. Kelir erser kür ökülür, kelmez erser tılığ sabığ alı olur tidi.
Altun yışda olurtumuz.
[9] Üç körüg kişi kelti Sabi bir: Kağan sü taşıkdı, On Ok
süsi kalışız taşıkdı tir. Yarış yazıda tirilelim timiş. 01 sabığ eşidip
kağanğaru ol sabığ itim. Kanda yan sabığ yana
[10] kelti. Olururig tiyin timiş. Yelme karğu edgüti urğıl,
basıtma timiş. Bög[ü] Kağan barigaru anca yıdmış. Apa tarkanğaru içre sab
ıdmış: Bilge Tonyukuk ariyığ ol, üz ol, arigılur.
[11] Sü yorılım tideçi, unamarîg. Ol sabığ eşidip
süyorıtdım. Altun yışığ yolsuzun aşdımız. Irtiş ögüzüg keçigsizin keçdimiz. Tün
katdımız. Bolçuka tarig öntürü tegdimiz.
(İkinci Taş)
Batı yüzü
[1] Tılığ keliirti. Sabi antağ: Yarış yazıda on tümen sü
tirilti tir. Ol sabığ eşidip begler kop[un]
[2] yanalım, anğ ubutı yig tidi. Ben anca tir men, ben Bilge
Tonyukuk: Altun yışığ aşa keltimiz. İrtiş ögüzüg
[3] keçe keltimiz. Kelmişi alp tidi, tuymadı. Tengri Umay
ıduk yir sub basa birti erinç. Neke tezer biz?
[4] Öküş tiyin neke korkur biz? Az tiyin ne basmalım?
Tegelim tidim. Tegdimiz, yulıdımız. İkinti kün
[5] örtçe kızıp kelti. Sürigüşdümüz. Bizinte iki uçı
sırîgarça artuk erti. Terigri yarlıkaduk üçün öküş tiyin
[6] korkmadımız, süngüşdümüz. Tarduş sadra udi yariydımız.
Kağanın tutdumuz. Yabğusın şadın
[7] anda ölürti. Eligçe er tutdumuz. Ol ok tün budunun sayu
itimiz. Ol sabığ eşidip On Ok begleri budunı kop
[8] kelti, yükünti. Keligme beglerin budunın itip yığıp,
azca budun tezmiş erti, On Ok süsin sületdim.
[9] Biz yime süledimiz. Anı ert[t]imiz. Yinçü ögüzüg keçe
Tinsi Oğlı aytığma bengilig Ek tağığ ertü[rtüm].
Güney Yüzü
[1] Temir Kapığka tegi irtimiz. Anda yandurtu-muz. İnel
Kağanka [ariyıp … t saka?] Tezik Tokar [s in ]
[2] anda beriiki Suk başlığ Soğdak budun kop kelti, yükünti
[ … ]. Türk budun Temir Kapığka Tinsi Oğlı
[3] Tinsi Oğlı aytığma tağka tegmiş idi yok ermiş. Ol yirte
ben bilge Tonyukuk tegürtük üçün
[4] sanğ altun ürürig kümüş kız kuduz eğri tebi ağı bungsuz
kelürti. İltiriş Kağan bilgesin üçün
[5] alpın üçü Tabğaçka yiti yigirmi süngüşdi, Kıtariyka yiti
sürigüşdi, Oğuzka biş sürîğüşdi. Anda ayğuçı[sı]
[6] yime ben ök ertim, yağıçısı yime ben ök ertim. İltiriş
Kağanka Türk Bögü Kağanka Türk Bilge Kağanka.
Doğu Yüzü
[1] Kapğan kağan [yiti] otuz yaşka [ … anda .-erti]. Kapğan
Kağan olurtı. Tün udımatı,
[2] küntüz olurmatı. Kızıl kanım töküti kara terimyügiirti
işig küçüg birtim ök. Uzun yelmeg yime itim ok.
[3] Arkuy karğuğ ulğartdım ok. Yanığma yağığ ke-lürir ertim.
Kağanımın sü iltdimiz. Terigri yarlıkazu
[4] bu Türk budun ara yaraklığ yağığ yeltürme-dim, tögünlüg
atığ yügürtmedim. İltiriş Kağan kazğanmasar
[5] udu ben özüm kazğanmasar, il yime budun yime yok erteçi
erti. Kazğantukın üçün udu özüm kazğantukum üçün
[6] il yime il boldı, budun yime budun boldı. Özüm karı
boldum, uluğ boldum. Nerig yirdeki kağanlığ budunka
[7] büntegi bar erser ne burigı bar erteçi ermiş.
[8] Türk Bilge Kağan ilirige bititdim. Ben Bilge Tonyukuk.
Kuzey Yüzü
[1] İltiriş Kağan kazğanmasar, yok erti erser, ben özüm
Bilge Tonyukuk kazğanmasar, ben yok ertim erser
[2] Kapğan Kağan Türk Sir budun yirinte bod yime budun yime
kişi yime idi yok erteçi erti.
[3] İltiriş Kağan Bilge Tonyukuk kazğanduk üçün Kapğan Kağan
Türk sir budun yorıdukı bu.
[4] Türk Bilge Kağan Türk Sir budunuğ Oğuz budunuğ igidü
olurur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder