Vatan ve Hürriyet Cemiyeti
| Vatan ve Hürriyet Cemiyeti | |
|---|---|
 | |
| Birleştiği | İttihat ve Terakki Cemiyeti |
| Kuruluş | Ekim 1906 |
| Kapanış | 1907 |
| Tür | Gizli dernek |
| Amaç |
|
| Konum | |
| Lider | Mustafa Kemal |
Öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]Vatan ve Hürriyet Cemiyeti, 20. yüzyılın başlarında Sultan II. Abdülhamit'in otokratik yönetimine karşı olan reformist subayların kurduğu gizli dernek.
Henüz Harbiye'de öğrenci olan Mustafa Kemal, kendisi gibi vatanın tehlikede olduğunu düşünen subay adayı arkadaşlarıyla birlikte birçok yazı çalışması yürütmüştür. Çıkardıkları Vatan adlı tek sayfalık siyasi içerikli gazete yüzünden yakalanan grup, vatansever öğretmenler sayesinde kurtulmuştur.
Harbiye'den mezuniyetlerinin ardından grubun çalışmaları dışarıda da devam etmiştir. Kiraladıkları bir dairede toplantılar yapıp kararlar alarak ve gazete çıkartmaya devam etmişlerdir. Bir akşam yurt genelindeki tüm Vatan grubu evlerine eş zamanlı baskın düzenmiş ve sorgudan sonra grup üyeleri, Taşkışla'ya götürülmüştür. Arkadaşlarından ayrılarak tek başına haftalarca kalan Mustafa Kemal, siyasetin hafife alınır bir şey olmadığına karar vermiştir.
Kuruluşu ve yayılması[değiştir | kaynağı değiştir]
Padişah tarafından affedilen Mustafa Kemal, 5 Şubat 1905 tarihinde Şam'da bulunan 5. Ordu'ya tayin edilmiş; burada kendisine görev verilmeyince boş zamanlarını çağdaş yazarların kitaplarını okuyarak geçirmeye başlamıştır.
Bu dönemde Mustafa Kemal, İstanbul'dan Tıbbiye'deki siyasi faaliyetleri nedeni ile sürgüne gönderilmiş olan ve Şam'da çarşı içerisinde ticaret ile uğraşan Mustafa Bey (Cantekin) ile tanışmıştır. 1906 yılının Ekim ayında ikilinin uzun sohbet gecelerinde oluşan fikirleri neticesinde, Müfit Beyin (Özdeş) de katılımıyla Vatan ve Hürriyet Cemiyet kurulmuştur.
Arkadaşlarıyla beraber ilk önce Cemiyetin Beyrut, Yafa ve Kudüs şubelerini açan Mustafa Kemal, daha sonra Mısır ve Yunanistan üzerinden gizlice Selanik'e geçerek hem annesini ziyaret etmiş hem de cemiyetin Selanik şubesini açmıştır. Şam'dan ayrılması sarayın kulağına gitmiş; fakat fikirlerinin üstlerince de desteklenmesi sonucu ceza almamıştır. Şam'a döndükten sonra 20 Haziran 1907 tarihinde Kolağası (Kıdemli Yüzbaşı) rütbesi alarak Şam'daki ordunun Kurmay Başkanlığında bir göreve getirilmiştir.
Mustafa Cantekin
İstanbul Tıp Fakültesi'nde okurken siyasetle ilgilendiği için kalebent olarak üç yıllığına Şam'a sürüldü. Burada, İstanbul'dan uzaklaştırılmak amacıyla Şam'a atanan Mustafa Kemal ile tanıştı. Dostlukları hemen o gün başladı. Mustafa Efendi'nin kitapları ilk bakışta Mustafa Kemal'in dikkatini çekti. İki Mustafa'nın dostluğu hızla gelişti ve çok geçmeden kendilerine katılan, genç subaylardan, Kırşehirli Lütfi Müfit (Özdeş) Efendiyle birlikte gizli Vatan ve Hürriyet Cemiyeti'ni kurdular. Sürgünden döndükten sonra öğrenimini tamamladı. Kurtuluş Savaşı başlarında Mustafa Kemal'in yanında yer aldı. 1. TBMM'ye Kozan milletvekili olarak girdi. Daha sonra II., III., IV., V., VI, VII. ve VIII.dönem Çorum milletvekili olarak 1950 yılına kadar sürekli olarak Meclis'te kaldı. Milletvekilliğinin sürdüğü yıllarda bir ara da Afyon Askeri Hastanesi'nin başhekimliğini yaptı. Evli ve dört çocuk babasıdır.
Lütfi Müfit Özdeş
| Lütfi Müfit Özdeş | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1874 Kırşehir, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 18 Nisan 1940 (66 yaşında) Heybeliada, Türkiye |
| Bağlılığı |  Osmanlı (1901-1920) Türkiye (1920-1923) |
| Hizmet yılları | 1901-1923 |
| Rütbesi | Binbaşı |
| Savaşları/Çatışmaları | Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı |
| Madalyaları |  |
| Sonraki işi | TBMM Kırşehir Milletvekili |
Mustafa Kemal ve Ali Fuad Bey gibi subaylarla yakın ilişkiler kurdu. Bu arkadaşlarıyla beraber gizli bir gazete çıkarma girişiminde bulundu. Girişimin cezası olarak rütbesinin geri alınmasını beklerken, Mustafa Kemal ile birlikte Şam'a sürgün edildi.
Mustafa Kemal ile İstanbul'da başlayan dostlukları Şam'da gelişti. Şam'da tanıştıkları, siyasetle ilgilendiği için İstanbul'dan uzaklaştırılan tıp öğrencisi Mustafa Efendi, düşüncelerine yeni unsurlar ekledi. Bu üç arkadaş düşüncelerini gerçekleştirmek amacıyla örgüt kurmaya karar verdiler. Vatan ve Hürriyet Cemiyeti'ni oluşturdular. Mustafa Efendi'nin dükkanı gizli örgütün karargahıydı. Lütfi Müfit, Mustafa Kemal'in yanında yer alarak Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcından sonuna kadar cephelerde görev yaptı. Savaştan sonra Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası ile taltif edildi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder