Bilge Tonyukuk der ki......

Altay dağlarını

yolsuzun aştık,

İrtiş ırmağını

geçitsizin geçtik.

Ben Bilge Tunyukuk:

Altay dağlarını 

aşarak geldik,

İrtiş ırmağını 

geçerek geldik.

Buralara kadar gelenler

"Geliş zordu!" dediler,

ama pek de 

zorluk hissetmediler.

“Düşmanımız çevremizde ocak gibiydi biz ateş gibiydik. Öylece otururduk” 

“Kağanımı Şantung şehirlerine, denize kadar, götürdüm. Kağanım yirmi üç şehri zapt etti.”

"Devlet de Devlet oldu..Millet de Millet oldu"

“İkinci gün ateş gibi kızıp (üzerimize) geldiler. Savaştık. (Onların) iki kanadı bizden yarı yarıya fazla idi. Tanrı buyurduğu için, (düşman) çok diye korkmadık. Savaştık. Tarduş Şad'a doğru kovalayarak bozguna uğrattık. Kağanlarını tuttuk. Yabgularını, Şadlarını orada öldürdü(k).”

“Tanrı akıl verdiği için onu bizzat ben kağan yaptım.“

"Sağlam yapılar inşa ederek eski geleneğimizi, yani bağımsız oluşumuzu yok etmemeliyiz. Aksi halde Tanglar tarafından yok ediliriz. Ayrıca Budist ve Taocu öğretiler insanlara iyilik ve zaaf öğretiyor, bu da savaşmak ve güç kazanmak için doğru bir yol değil." 

                                       

"Eğer, kale ve surlar yapıp yerleşir, eski adetlerimizi değiştirirsek, günün birinde mağlup olur ve Tang tarafından yutuluruz. Ayrıca mabet ve tapınaklarda yapılan ibadet ile, insanlar, insancıl ve zayıf olarak yetişmektedir; mücadeleci olmanın, savaşmanın ve güçlenmenin yolu bu değildir. (Yani, bizim için bu durumda mabet ve tapınaklar inşa etmek) olacak iş değildir" Bilge Tonyukuk. Kaynak: Çin Yıllıkları

“Yufka iken delmek kolay imiş, ince iken koparmak kolay. Yufka kalın olsa delmek zor imiş, ince yoğun olsa koparmak zor.”

“Arık boğa ile semiz boğa arkada oldukça; semiz boğa mı arık boğa mı bilinmezmiş.”

“Gözetleme kulelerini (yerli yerince) koydurtum. Dönen düşmanı (geri) getirirdim. Kağanımla seferlere çıktık. Tanrı esirgesin,  bu Türk halkı içinde zırhlı düşmanların akınına imkan vermedim, (kuyruğu) düğümlü (düşman) atlarını koşturtmadım. 


"İlteriş Kağan kazanmasa (idi), ve ben kendim kazanmasa (idim) devlet de halk da olmayacak idi. (Kağan) kazandığı için ve ben kendim kazandığım için, devlet de devlet oldu, halk da halk oldu.” 

“Türk hakanını, Türk halkını Ötüken toprağına ben kendim, Bilge Tunyukuk, (getirdim).“

                        

Kaynak: 

1 Tonyukuk Yazıtı

2 Çin Yıllıkları