744 yılında Bir Uygur darbesi, Kök Türk toplumun evrimini hazırlayacak yalın ögelerin hepsini bir çırpıda silip süpürüvermiş, öngörülmeyen, biricik olarak ortaya çıkan bu olay (gelesilik), Kök Türkleri ve onlarla beraber bütün boyların (özellikle Sekiz Oğuzların) yazgısını değiştirmiştir. Tıpkı daha önceki yüzyıllarda Hunların, Sabırların, Sara Oğurların, On Oğurların ve Avarların yaptığı gibi (Sinor 1946-1947, Pritsak 1976, Czegledy 1983), onlar da yılkılarını önlerine katıp, yüksek tekerlekli arabalarına kerekülerini kurarak, at sırtında batıya doğru yola koyulmuşlardır.
Sencer Divitçioğlu, Kök Türkler, Ada Yayınları, 1987, sayfa 300
Uygur Devletinin Kuruluş Dönemi: Orhun Irmağı kıyısında başkenti Ordu-balık kentini kuran ilk Uygur kağanı Kutlug Bilge Kül iki yıllık bir hükümdarlıktan sonra 747'de öldü. Yerine oğlu Moyen-çor(747-759) kağan oldu. Moyen-çor'un etkinliklerini Orhun-Selenga ırmakları arasındaki Şine-usu Gölü yakınında diktirdiği "bengü taş"'tan izlemek mümkündür. Buna göre öncelikle aralarında hep yakın ilişkiler olan Dokuz Oğuz boylarını derledi. Ardından Orhun-Ötüken bölgesinin etrafında konan göçen ve Türkçe konuşan boyları denetimi altına alma politikası gütmeye başladı. Bu çerçevede, kuzeyde Yenisey Irmağı havalisindeki Kırgızlar'la, Altay Dağları ile Tanrı Dağları arasında bulunan Karluklar ve onlara yardım eden daha batıdaki Türgişler'le, Yenisey, Obi ve İrtiş ırmakları arasında bulunan Basmıl, Dokuz Tatar ve Çikler'le savaşmış, bunların tamamını kendi kağanlığına bağlamıştır.
Bu arada savaştığı boylar arasında belirtilen Sekiz Oğuzlar'ın Göktürkler'in etrafa dağılma sürecine giren asal budunu olma olasılığı yüksektir. Böylece Türk soylu boy ve budunları denetimine alan Moyen-çor Uygur Kağanlığını sağlam temellere oturtmuş bulunuyordu. http://www.gokbayrak.com/uyghur/sayfa.asp?id=67
Sencer Divitçioğlu, Kök Türkler, Ada Yayınları, 1987, sayfa 300
Uygur Devletinin Kuruluş Dönemi: Orhun Irmağı kıyısında başkenti Ordu-balık kentini kuran ilk Uygur kağanı Kutlug Bilge Kül iki yıllık bir hükümdarlıktan sonra 747'de öldü. Yerine oğlu Moyen-çor(747-759) kağan oldu. Moyen-çor'un etkinliklerini Orhun-Selenga ırmakları arasındaki Şine-usu Gölü yakınında diktirdiği "bengü taş"'tan izlemek mümkündür. Buna göre öncelikle aralarında hep yakın ilişkiler olan Dokuz Oğuz boylarını derledi. Ardından Orhun-Ötüken bölgesinin etrafında konan göçen ve Türkçe konuşan boyları denetimi altına alma politikası gütmeye başladı. Bu çerçevede, kuzeyde Yenisey Irmağı havalisindeki Kırgızlar'la, Altay Dağları ile Tanrı Dağları arasında bulunan Karluklar ve onlara yardım eden daha batıdaki Türgişler'le, Yenisey, Obi ve İrtiş ırmakları arasında bulunan Basmıl, Dokuz Tatar ve Çikler'le savaşmış, bunların tamamını kendi kağanlığına bağlamıştır.
Bu arada savaştığı boylar arasında belirtilen Sekiz Oğuzlar'ın Göktürkler'in etrafa dağılma sürecine giren asal budunu olma olasılığı yüksektir. Böylece Türk soylu boy ve budunları denetimine alan Moyen-çor Uygur Kağanlığını sağlam temellere oturtmuş bulunuyordu. http://www.gokbayrak.com/uyghur/sayfa.asp?id=67
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder